Krótka historia pizzy - jak powstał włoski przysmak?

Jako ojczyznę pizzy większość z nas wskazałoby Włochy i jest to jak najbardziej celny kierunek. Według najnowszych badań historycznych, słowo pizza rzeczywiście wywodzi się z Italii, ale nie z Neapolu, jak wcześniej twierdzono, ale z portowego miasta Gaeta, które leży w środkowych Włoszech. Jak Włosi zaczęli piec pizzę i spopularyzowali ten przysmak na całym świecie?

Pizza od 997 roku
Pierwsze wzmianki o pizzy pochodzą z 997 roku. W archiwum katedry w Gaecie we Włoszech znajduje się dokument w języku łacińskim z końca X wieku, w którym pojawia się ta nazwa. Historyk Giuseppe Nocca, specjalista w dziejach kultury odżywiania przeprowadził prace badawcze i ustalił, że etymologia nazwy pizza swoje korzenie czerpie w młynie nad rzeką Garigliano, oddzielającą Lacjum od Kampanii w południowych Włoszech. Na mocy wspominanego aktu młynarz miał obowiązek składać właścicielowi ziemi, na której usytuowany był użytkowany przez niego młyn, oraz jego dziedzicom daninę w postaci materialnej, m.in. 12 pizz dwa razy do roku. Inny włoski historyk, Angelo Forgione również uważa, że akt notarialny z Gaety daje obraz początków włoskiej pizzy.

Prymitywną wersją pizzy, którą tak dobrze znamy, był pieczony placek spożywany na ucztach już w starożytności. Pisał o nim Platon. Angelo Forgione przypuszcza, że pizza była znana w całym rejonie basenu Morza Śródziemnego już około 600 roku przed naszą erą. Zajadali się nią więc nasi prapraprzodkowie.

Popularna Margherita
Najbardziej znanym typem pizzy na świecie jest prosta „Margherita”, czyli pizza z mozzarellą, sosem pomidorowym i bazylią. Nie bez powodu te trzy składniki znalazły się na włoskim przysmaku. Układają się one bowiem w barwy narodowe Italii.

Według przekazów historycznych pizza Margherita powstała w 1889 roku na cześć odwiedzającej Neapol królowej Małgorzaty Sabaudzkiej. Twórcą pieczonego placka był piekarz Raffaele Esposito, który połączył stosunkowo proste, regionalne składniki, nawiązując jednocześnie do flagi Włoch. Ułożył na placku z ciasta drożdżowego ser mozarella (w kolorze białym), zieloną bazylię i czerwone pomidory. To danie jest podstawą włoskiej pizzy i w ogóle pizzy na świecie. Każda szanująca się pizzeria powinna mieć w swoim menu pizzę Margheritę, która po dziś dzień upamiętnia królową Małgorzatę.

Pizza dla mas
Pizza w formie, którą znamy, najpewniej wzięła się z Włoch, ale już w starożytności np. w starożytnej Grecji pieczono placki wykonane z ciasta makaronowego. Później przypadły one do gustu Rzymianom. Spożywano je z dodatkiem oliwy z oliwek, sera czy ziół. Była to codzienna potrawa ludzi niższych klas społecznych.

Włoski przysmak w wersji polskiej
Z czasem jednak na drożdżowy placek z serem, sosem pomidorowym i z ziołami zaczęto dodawać nowe składniki. Do najpopularniejszych obecnie pizz zalicza się te z szynką, salami, papryką, cebulą, pieczarkami, czy nawet mięsem mielonym, grzybami leśnymi, jajkami, a także z owocami - ananasem, brzoskwinią czy bananem. Swojskie, typowo polskie odmiany z kiszoną kapustą, suszonymi śliwkami czy kiełbasą na pewno nie pojawią się w menu włoskiej restauracji, ale w Polsce jak najbardziej. Różnorodna oferta lokali gastronomicznych oraz możliwość skomponowania własnej pizzy sprawiają, że każdy może zjeść w lokalu lub zamówić do domu czy firmy, ulubioną pizzę.

Tym, co jeszcze odróżnia pizzę polską od włoskiej, są dodawane do niej sosy. Polacy nie wyobrażają sobie w większości przypadków spożywania pizzy bez sosu pomidorowego czy czosnkowego. Tymczasem w restauracji włoskiej nie uraczymy pizzy z osobno podanym sosem. Sos pomidorowy znajduje się już na placku, dlatego nie ma potrzeby jego dodawania na wierzch pizzy.

Stopka autorska Autorem artykułu jest Pizzeria Capri New. Wyjątkowa pizzeria z Krakowa oferująca w swoim menu smakowitą pizzę, pyszne burgery oraz sałatki, makarony i dania obiadowe.