Matura z WOSu - sprawdź odpowiedzi

Maturzyści zmierzyli się dzisiaj z egzaminem z wiedzy o społeczeństwie. Ma on wśród uczniów opinię jednego z łatwiejszych - sprawdźcie, czy słusznie!

Poniższe odpowiedzi nie są oficjalnymi udzielonymi przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Są to rozwiązania przykładowe opracowane przez redakcję dlaStudenta.pl!

POZIOM PODSTAWOWY

1. Uzupełnij tekst, wpisując w odpowiednie miejsca określenia rodzajów demokracji. 

A. demokracja pośrednia
B. demokracja bezpośrednia

2. Na podstawie artykułu 34 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. zasada prawa krwi
B. Prezydent RP

3. Określ, do której funkcji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej należą podane kompetencje. Odpowiedzi wybierz spośród: prawodawcza, ustrojodawcza, kreacyjna, kontrolna.

A. powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich (za zgodą Senatu) - funkcja kreacyjna
B. składanie interpelacji i zapytań poselskich - funkcja kontrolna
C. uchwalanie ustawy budżetowej - funkcja prawodawcza

4. Do każdego rodzaju wyborów dopisz stosowane w nich zasady wyborcze. Odpowiedzi wybierz spośród: powszechność, równość, bezpośredniość, proporcjonalność, tajność głosowania.

A. wybory do Senatu RP: powszechność, bezpośredniość, tajność
B. wybory do Prezydenta RP: powszechność, równość, bezpośredniość, tajność

5. Wydarzenie chronologicznie pierwsze zaznacz w tabeli literą P, a wydarzenie chronologicznie ostatnie – literą O.

A. powołanie rządu Tadeusza Mazowieckiego - P
C. uchwalenie obowiązującej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej - O

6. Do opisów ideologii politycznych dopisz ich nazwy oraz imiona i nazwiska przedstawicieli.

A. nazwa ideologii - liberalizm, przedstawiciel - Karl Popper
B. nazwa ideologii - anarchizm, przedstawiciel - Michaił Bakunin
C. nazwa ideologii - konserwatyzm, przedstawiciel - Edmund Burke

7. Na podstawie wykresu wykonaj polecenia.

A. Porównaj poglądy elektoratu PiS i PO.
Elektorat PiS w przeciwieństwie do elektoratu PO jest zdecydowanie konserwatywny w sferze światopoglądowej oraz cechuje się etatystycznymi poglądami na gospodarkę. Głosujący na PO są liberalni zarówno światopoglądowo, jak i ekonomicznie.

B. Określ, który z elektoratów w najmniejszym stopniu przychyla się do doktryny interwencjonizmu gospodarczego.
Elektorat PO.

C. Wiedząc, że elektorat PiS identyfikuje się jako prawicowy, zaś SLD – jako lewicowy, określ, które z przedstawionych na wykresie założeń ideologicznych decyduje o podziale lewica-prawica w świadomości polskich wyborców.
kryterium światopoglądu

8. Zaznacz dwa zdania prawdziwe, wpisując obok każdego z nich znak „X”.

A. Postępowanie sądowe w Rzeczypospolitej Polskiej jest co najmniej dwuinstancyjne.
D. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują: Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.

9. Uzupełnij tabelę, zaznaczając po trzy uprawnienia przysługujące w toku procesu ustawodawczego wskazanym organom władzy Rzeczypospolitej Polskiej.

Senat RP - A, C, D
Prezydent RP - A, B, C

10. Do podanych przepisów prawnych dopisz właściwą gałąź (dziedzinę) prawa.

A. prawo karne
B. prawo administracyjne
C. prawo cywilne

11. Zaznacz dwa zdania prawdziwe, wpisując obok każdego z nich znak „X”.

B. Ratyfikowana umowa międzynarodowa to powszechnie obowiązujące źródło prawa w Polsce.
D. Stosunki majątkowe regulowane są w Polsce przez prawo cywilne.

12. Na podstawie fragmentów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wykonaj polecenia.

A. Wymień rodzaje stanów nadzwyczajnych w Rzeczypospolitej Polskiej i do każdego z nich dopisz organ lub organy państwa uczestniczące w podejmowaniu decyzji o jego wprowadzeniu.
stan wojenny - prezydent RP
stan wyjątkowy - prezydent RP, Rada Ministrów
stan klęski żywiołowej - Rada Ministrów

B. Określ, jaki rodzaj stanu nadzwyczajnego mógłby być wprowadzony na terenie województwa, w którym wylały rzeki, zostały zniszczone drogi, mosty oraz wiele budynków prywatnych i obiektów użyteczności publicznej.
stan klęski żywiołowej

13. Na podstawie artykułu 25 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i własnej wiedzy rozstrzygnij, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe.

A. Stosunki między Rzecząpospolitą Polską a Polskim Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym regulowane są ustawowo - PRAWDA
B. Umowę międzynarodową określającą stosunki między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem katolickim nazywamy konkordatem - PRAWDA
C. Rzeczpospolita Polska uznaje nadrzędność Kościoła katolickiego nad innymi kościołami i związkami wyznaniowymi - FAŁSZ

14. Do podanych praw i wolności człowieka dopisz nazwę kategorii. Odpowiedzi wybierz spośród: prawa osobiste, prawa polityczne, prawa socjalne i kulturalne, prawa solidarnościowe, prawa proceduralne.

A. wolność zrzeszania się; prawo do uczestnictwa w wyborach - prawa polityczne
B. prawo do pokoju; prawo do bezpieczeństwa ekologicznego - prawa solidarnościowe
C. prawo do pracy; prawo do nauki - prawa socjalne i kulturalne

15. Podaj pełne polskie nazwy wymienionych organizacji międzynarodowych oraz nazwę państwa sąsiadującego z Polską, które należy do obu tych organizacji.

A. OBWE - Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
B. WNP - Wspólnota Niepodległych Państw
C. państwo należące do powyższych organizacji: Rosja

16. Uzupełnij tytuł mapy, wybierając właściwy rok spośród: 1990, 1991, 1992, 1993. Uzasadnij dokonany wybór.

A. tytuł mapy: Polska i jej sąsiedzi w 1993 roku
B. uzasadnienie: mapa uwzględnia rozpad Czechosłowacji, który dokonał się 1 stycznia 1993 roku.

17. Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Podaj imię i nazwisko polityka, którego dotyczy powyższy tekst.
Robert Schuman

B. Podaj pełną polską nazwę organizacji, która powstała w efekcie realizacji przedstawionego w tekście planu, oraz nazwy niewymienionych w tekście dwóch państw założycielskich tej organizacji.
organizacja: Europejska Wspólnota Węgla i stali
państwa założycielskie: Belgia, Holandia

18. Do każdego wydarzenia z zakresu integracji Polski ze strukturami Unii Europejskiej dopisz imię i nazwisko Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, za którego kadencji miało ono miejsce.

A. ratyfikacja Traktatu Lizbońskiego - Lech Kaczyński
B. referendum ogólnokrajowe w sprawie ratyfikacji traktatu dotyczącego przystąpienia Polski do Unii Europejskiej - Aleksander Kwaśniewski
C. złożenie wniosku o członkostwo Polski w Unii Europejskiej - Lech Wałęsa

19. Wymień trzy prawa polityczne wynikające z obywatelstwa Unii Europejskiej.

- możliwość brania udziału w wyborach lokalnych w państwach zamieszkania, których nie są obywatelami
- czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do Parlamentu Europejskiego
- zwracanie się ze skargą do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich

20. Podkreśl nazwę zjawiska społecznego, którego przykładem jest postawa zaprezentowana w poniższym tekście.

D. wielokulturowość

21. Do podanych nazw mniejszości narodowych lub etnicznych dopisz numery, którymi na mapie zaznaczono obszary ich zwartego zamieszkiwania.

A. Białorusini 3
B. Litwini - 2
C. Niemcy - 5

22. Wybierz cztery zdania, w których zawarte są opinie. Wpisz w wyznaczone miejsce litery, którymi oznaczono te zdania.

zdania zawierające opinie: A, E, F, H

23. Podkreśl nazwę zjawiska społeczno-politycznego przedstawionego na rysunku.

B. klientelizm

24. Na podstawie danych z wykresu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Wskaż zmianę w społecznej ocenie działalności związków zawodowych w latach 1994–1997.
Działalność związków zawodowych została odrobinę bardziej doceniona przez społeczeństwo - za korzystną uważało ją o 3% więcej Polaków

B. W którym okresie zarysowująca się tendencja zmian w społecznej ocenie działalności związków zawodowych wskazywała na spadek aprobaty dla ich działalności? Odpowiedzi wybierz spośród: 1994–1997, 1997–2000, 2000–2008.
1997-2000

C. Podaj podstawowy cel działania związków zawodowych.
obrona interesów pracowników oraz poprawa ich sytuacji ekonomicznej i społecznej

D. Podaj nazwy organizacji związkowych działających w Polsce, zrzeszających największą liczbę pracowników:
- ogólnokrajowego związku zawodowego
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"
- ogólnokrajowego zrzeszenia (federacji) związków zawodowych:
Forum Związków Zawodowych

25. Uzupełnij tabelę dotyczącą klasyfikacji wybranych grup społecznych. We właściwe miejsca wpisz rodzaj grupy, uwzględniając charakter więzi społecznej (pierwotna lub wtórna) oraz typ organizacji wewnętrznej (formalna lub nieformalna).

A. akcjonariusze w spółce akcyjnej - więź wtórna, organizacja formalna
B. koledzy z podwórka - więź pierwotna, organizacja nieformalna

26. Na podstawie tabeli wykonaj polecenia.

A. W której dziedzinie deklarowana aktywność rośnie wraz z wiekiem badanych? Przedstaw przyczynę powstałej zależności.
dziedzina: ochrona zdrowia
przyczyna: wraz z wiekiem bardziej dba się o swoje zdrowie i częściej korzysta się z usług służby zdrowia

B. Wskaż dwie kategorie wiekowe, w których największy odsetek deklaracji respondentów dotyczy pracy.
25-34, 35-44

C. W której dziedzinie deklarowana aktywność maleje wraz z wiekiem badanych? Przedstaw przyczynę powstałej zależności.
dziedzina: edukacja
przyczyna: człowiek wraz z wiekiem uczy się mniej, więc ta aktywnosć maleje siłą rzeczy

D. Uzasadnij, odwołując się do odpowiednich danych, że społeczeństwo polskie nie jest skoncentrowane na sprawach publicznych.
Społeczeństwo nie jest skoncentrowane na działaniach społecznych, polityce czy życiu kulturalnym - Polacy koncentrują się na swoim życiu rodzinnym, pracy czy zdrowiu

27. Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia.

1. Spośród podanych poniżej zdań podkreśl to, które oddaje sens powyższego tekstu.
A. Amerykanie mają skłonność do samoorganizacji społecznej.

2. Spośród podanych niżej nazw zjawisk społecznych podkreśl tę, której nie dotyczy powyższy tekst.
B. aktywność organizacji rządowych

28. Zdjęcia przedstawiają osoby znane z działalności w organizacjach pozarządowych niosących pomoc potrzebującym. Uzupełnij tabele z informacjami na ich temat.

A. Jerzy Owsiak, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy
B. Janina Ochojska, Polska Akcja Humanitarna

29. Odwołując się do danych z wykresów, wskaż różnice dotyczące poczucia wpływu na sprawy państwa i sprawy własnej miejscowości.

Obywatele w przeważającej części nie czują, żeby mieli wpływ zarówno na sprawy swojego kraju, jak i miasta/gminy. Mimo wszystko skłonni są jednak przyznać, ze czują się bardziej zaangażowani we wpływ spraw publicznych dotyczący ich własnej miejscowości niż państwa (39% przeciw 30%)

30. Rozważ, czy społeczeństwo polskie ma wpływ na sprawy publiczne w środowisku lokalnym. Uzasadniając swoje stanowisko, przedstaw po trzy formy aktywności społecznej i politycznej. Odwołaj się do materiałów źródłowych z zadań 26–29.

POZIOM ROZSZERZONY

1. Podkreśl zdanie, które opisuje konflikt ról społecznych.

D. Realizacja jednej z ról społecznych utrudnia jednostce pełnienie innej.

2. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli nazwy opisanych zjawisk społecznych.

A. struktura warstwowa
B. konformizm
C. stereotyp

3. Wymień nazwy dwóch najliczniejszych wyznań religijnych w Rzeczypospolitej Polskiej.

katolicyzm, prawosławie 

4. Wymień nazwy trzech współczesnych monarchii europejskich, w których jednoosobowa głowa państwa nie nosi tytułu królewskiego.

Watykan, Monako, Luksemburg

5. Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij tabelę. Wpisz nazwy państw, odpowiednie litery, którymi oznaczono je na mapie, oraz formy rządu i systemy polityczne tych państw.

Wielka Brytania - A - monarchia - parlamentarno-gabinetowy
Francja - D - republika - półprezydencki
Niemcy - B - republika - kanclerski

6. Uporządkuj chronologicznie wydarzenia dotyczące polskiej transformacji ustrojowej przełomu lat 80. i 90. XX wieku. We właściwe rubryki w tabeli wpisz numery od 1 do 4. Wydarzenie, które miało miejsce najwcześniej, oznacz jako 1.

A. pierwsze powszechne wybory prezydenckie - 3
B. pierwsze demokratyczne wybory do Sejmu RP - 4
C. pierwsze demokratyczne wybory samorządowe - 2
D. wybory parlamentarne przeprowadzone na podstawie porozumień Okrągłego Stołu - 1

7. Rozstrzygnij, które zdania dotyczące wymiaru sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej są prawdziwe, a które fałszywe.

A. Kasację od prawomocnego wyroku wydanego przez sąd drugiej instancji rozpoznaje Sąd Najwyższy - PRAWDA
B. Sądy powszechne rozstrzygają sprawy z zakresu prawa administracyjnego i cywilnego - FAŁSZ
C. Trybunał Konstytucyjny orzeka o odpowiedzialności konstytucyjnej posłów i senatorów - FAŁSZ

8. Podkreśl nazwę aktu prawnego, który w hierarchii prawa Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się niżej niż Kodeks postępowania karnego.

C. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości – Regulamin urzędowania sądów powszechnych

9. Do podanych opisów dopisz właściwe terminy.

A. abolicja
B. pozew
C. decyzja administracyjna

10. Podkreśl poprawne dokończenie normy prawnej.

Pełną zdolność do czynności prawnych osoba fizyczna nabywa z chwilą B. uzyskania pełnoletności.

11. Uzupełnij tekst. W odpowiednie miejsca wpisz: A – nazwę organizacji międzynarodowej, B – nazwę miasta.

A. Rada Europy
B. Strasburg

12. Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij tabelę. Wpisz nazwy scharakteryzowanych państw oraz odpowiednie numery, którymi oznaczono je na mapie.

A. Słowenia - 2
B. Bośnia i Hercegowina - 4
C. Chorwacja - 6

13. Rozstrzygnij, które zdania dotyczące organizacji międzynarodowych zawierają informacje prawdziwe, a które fałszywe.

A. Kazachstan jest państwem członkowskim OBWE - PRAWDA
B. Kuwejt jest państwem członkowskim OPEC - PRAWDA
C. Szwajcaria jest państwem członkowskim NATO - FAŁSZ

14. Spośród podanych kompetencji instytucji Unii Europejskiej podkreśl dwie przynależne Komisji Europejskiej.

C. przedstawianie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej projektów aktów prawnych
D. reprezentowanie Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej, na przykład podczas negocjowania umów

15. Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Podaj zaprezentowany w tekście argument świadczący o ograniczeniu funkcji kontrolnej legislatywy w systemie superprezydenckim.
Prezydent stoi w państwie ponad władzą wykonawczą i sądowniczą, zaś mechanizm wotum nieufności w praktyce nie istnieje.

B. Wyjaśnij, na czym polega funkcjonująca w klasycznym systemie prezydenckim zasada zamkniętej egzekutywy.
Funkcje szefa rządu i głowy państwa są pełnione przez tę samą osobę.

16. Nazwij zasadę ustrojową przedstawioną w artykule 15 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 lipca 1952 roku. Wyjaśnij, na czym polegał jej niedemokratyczny charakter.

A. zasada: jednolitość władzy państwowej
B. wyjaśnienie: cały aparat państwowy jest podporządkowany jednemu organowi naczelnemu, co prowadzi do hierarchicznego uporządkowania organów państwa i jest przeciwstawne z koncepcją podziału władz

17. Na podstawie wyników badania opinii publicznej sformułuj wniosek wskazujący na zależność między stopniem akceptacji zmian ustrojowych po 1989 roku a deklarowanym udziałem w procedurach demokratycznych.

Osoby nie zamierzające głosować w wyborach mniej akceptują zmianę ustrojową przeprowadzoną w 1989 roku niż osoby deklarujące przynależność do okreslonego elektoratu.

18. Na podstawie zamieszczonych materiałów źródłowych oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Rozstrzygnij, które z proponowanych przez autora tekstu rozwiązań ustrojowych nie jest akceptowane społecznie. W odpowiedzi wykorzystaj dane z badania opinii publicznej.
Autor postuluje powrót do wyboru prezydenta przez Zgromadzenie Narodowe, czemu sprzeciwia się 89% Polaków.

B. Wymień propozycje przedstawionych przez autora tekstu zmian ustrojowych dotyczących: 1) referendum, 2) Trybunału Konstytucyjnego. Obok każdej z nich wpisz aktualne unormowania zawarte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Proponowane zmiany:
1. kandydaci do Trybunału Konstytucyjnego wysuwani by byli przez gremia prawnicze i naukowe - kandydaci są teraz powoływani przez Sejm
2. przekazanie przez parlament ważnych dla obywateli ustaw do instytucji referendum - referenda w Polsce są przeprowadzane jedynie w wyjątkowych sytuacjach (wstąpienie do UE)

19. Na podstawie tekstu wykonaj polecenia.

A. Wypisz argumenty użyte przez autora tekstu, uzasadniające jego negatywną ocenę funkcjonowania w Polsce
legislatywy: istnieją mechanizmy, które powodują psucie w procesie legislacyjnych nawet dobrych ustaw
administracji publicznej: urzędnik nie pomaga obywatelowi, ale dalej pokazuje mu swoją władzę

B. Wymień, za autorem tekstu, trzy sukcesy polskiej transformacji ustrojowej.
wypełnienie standardów demokratycznego państwa prawnego, wypracowanie niezależności sądów, zbudowanie prawa wyborczego,

20. Napisz wypracowanie na jeden z podanych tematów, wykorzystując materiały źródłowe zawarte w II części arkusza.

1. Scharakteryzuj tryb wyboru i kompetencje Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz oceń jego pozycję ustrojową, odnosząc się do modeli prezydentury we współczesnych państwach demokratycznych o systemie prezydenckim, parlamentarno-prezydenckim i parlamentarno-gabinetowym.

2. Scharakteryzuj zasady demokratycznego państwa prawnego i oceń ich funkcjonowanie w Rzeczypospolitej Polskiej.

JUR