Matura z WOSu - sprawdź odpowiedzi
2012-05-11 10:55:00Dzisiaj maturzyści, który wiążą swoją przyszłość z uniwersytetem, mają bardzo ważny dzień. Prezentujemy wam odpowiedzi do matury z wiedzy o społeczeństwie!
Poniższe odpowiedzi nie są oficjalnymi udzielonymi przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Są to rozwiązania przykładowe opracowane przez redakcję dlaStudenta.pl!
Zobacz również:
POZIOM PODSTAWOWY
1. Za twórcę koncepcji powstania państwa w wyniku podboju i przemocy uznaje się
C. Ludwika Gumplowicza.
2. Podaj dwa problemy związane z funkcjonowaniem demokracji, na które zwrócono uwagę w tekście.
- konflikt między interesami większości a prawami mniejszości
- patrzenie na demokrację jedynie przez pryzmat wyborów i rządów wybranej większości
3. Na podstawie wykresu i własnej wiedzy wskaż zależność pomiędzy długością trwania demokracji w państwie a opiniami społeczeństwa na temat jej ważności.
Im dłużej w kraju istnieje ustrój demokratyczny, tym ważniejszy on jest dla jego obywateli - najwięcej zwolenników demokracja ma w Wlk. Brytanii, zaś najmniej w Rosji, gdzie istnieje ona tylko teoretycznie
4. Do każdego podanego fragmentu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dopisz odpowiadającą mu nazwę zasady demokracji.
A. zasada zwierzchności narodu
B. zasada państwa prawnego
C. zasada trójpodziału władz
D. zasada pluralizmu politycznego
5. Podaj nazwę ideologii, której założenia przedstawiono w tekście, oraz imię i nazwisko jej współtwórcy. Odpowiedzi wybierz spośród poniższych.
nazwa ideologii - liberalizm
współtwórca ideologii - John Locke
6. Na podstawie tabeli dotyczącej wyborów powszechnych w Polsce i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
A. wybory prezydenckie
B. wtedy, gdy kandydat, który otrzymał najwięcej głosów w pierwszej turze nie zebrał bezwzględnej większości ważnie oddanych głosów (50% + 1)
C. Jaruzelski został wybrany prezydentem przez Zgromadzenie Narodowe, a nie w powszechnych wyborach
D. odsetek osób, które dysponują czynnym prawem wyborczym i oddały swój głos w wyborach
7. Na podstawie fragmentów Ustawy o partiach politycznych i własnej wiedzy wskaż dwa argumenty świadczące o tym, że zdobycie przez partię polityczną mandatów poselskich nie jest warunkiem koniecznym uzyskania przez nią subwencji z budżetu państwa.
- partia może otrzymać subwencję, gdy otrzyma w głosowaniu 3% ważnych głosów w skali kraju (próg wyborczy wynosi 5%)
- koalicja może otrzymać subwencję, gdy otrzyma w głosowaniu 6% ważnych głosów w skali kraju (próg wyborczy wynosi 8%)
8. Zaznacz dwa zdania prawdziwe, wpisując w tabeli obok każdego z nich znak „X”.
B - Rada Ministrów ma w Rzeczypospolitej Polskiej prawo inicjatywy ustawodawczej.
D - Partie polityczne w Rzeczypospolitej Polskiej są rejestrowane w Sądzie Okręgowym w Warszawie.
9. Uzupełnij tekst, wpisując w wyznaczone miejsca nazwy instytucji politycznych Rzeczypospolitej Polskiej (A, C) oraz nazwy typów odpowiedzialności rządu (B, D).
A - Trybunał Stanu, B - konstytucyjna, C - Sejm, D - polityczna
10. Do każdej podanej informacji dopisz właściwą nazwę związaną z samorządem terytorialnym w Rzeczypospolitej Polskiej.
A. sołectwo
B. radny
C. burmistrz
D. starosta
E. zarząd województwa
11. Do każdej podanej w tabeli czynności w polskim procesie legislacyjnym dopisz nazwę organu państwa, który może ją podjąć.
A. uchwalenie poprawek do ustawy - Senat
B. odmowa podpisania ustawy - Prezydent RP
C. ponowne uchwalenie ustawy - Sejm
12. Do każdej podanej informacji o polskim premierze dopisz jego imię i nazwisko.
A. Jarosław Kaczyński
B. Włodzimierz Cimoszewicz
C. Jan Krzysztof Bielecki
13. Do każdego podanego w tabeli opisu kompetencji dopisz pełną nazwę właściwego organu Rzeczypospolitej Polskiej.
A. Stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w telewizji - Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
B. Sprawdza legalność, gospodarność, rzetelność i celowość działań organów administracji rządowej oraz NBP - Najwyższa Izba Kontroli
C. Strzeże praworządności oraz czuwa nad ściganiem przestępstw - Prokurator Generalny
D. Stoi na straży wolności oraz praw człowieka i obywatela wynikających z konstytucji - Rzecznik Praw Obywatelskich
14. Do każdej podanej nazwy gałęzi prawa przyporządkuj właściwy opis z tabeli. Wpisz w wyznaczone miejsca numery, którymi oznaczono te opisy.
A. Prawo administracyjne – 4
B. Prawo cywilne – 3
C. Prawo karne – 2
15. Podkreśl poprawne zakończenie zdania.
W Rzeczypospolitej Polskiej zarządzenia Prezesa Rady Ministrów są D. obowiązujące tylko dla jednostek podległych mu organizacyjnie.
16. Dokończ zdania, wpisując właściwe terminy z zakresu prawa cywilnego.
A. Pismo procesowe skierowane do sądu zawierające wniosek o wszczęcie procesu cywilnego
i rozpoznanie sprawy to pozew.
B. Pismo procesowe wnosi do sądu osoba określana jako powód.
C. Przeciwnik procesowy osoby wnoszącej sprawę do sądu to pozwany.
17. Podkreśl nazwę aktu prawnego dotyczącego praw człowieka uchwalonego w 1948 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.
C. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
18. Do każdego podanego w tabeli przepisu prawnego dopisz właściwą nazwę rodzaju praw i wolności człowieka.
A. Każdy pozbawiony wolności powinien być traktowany w sposób humanitarny - prawo osobiste
B. Każdemu zapewnia się wolność zrzeszania się - prawo polityczne
C. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia - prawo socjalne
19. Zaznacz w tabeli literą P wydarzenie chronologicznie pierwsze, a literą O – wydarzenie chronologicznie ostatnie.
C. wstąpienie Polski do Organizacji Narodów Zjednoczonych - P
B. wstąpienie Polski do Unii Europejskiej - O
20. Uzupełnij tabelę, wpisując informacje dotyczące umów międzynarodowych stanowiących podstawę integracji europejskiej.
A. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali - Paryż
B. Traktaty ustanawiające Europejską Wspólnotę Gospodarczą i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej - 1957
C. Traktat o Unii Europejskiej - Maastricht
D. Traktat lizboński - 2007
21. Na podstawie fotografii i podanych informacji oraz własnej wiedzy uzupełnij tabelę, wpisując nazwiska polityków oraz nazwy instytucji Unii Europejskiej, którymi kierowali w 2011 roku.
A. Premier Portugalii w latach 2002–2004 - Jose Manuel Barroso - Komisja Europejska
B. Premier Polskiw latach 1997–2001 - Jerzy Buzek - Parlament Europejski
22. Do każdego podanego opisu kompetencji dopisz nazwę właściwej instytucji Unii Europejskiej.
A. Trybunał Obrachunkowy Unii Europejskiej
B. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
23. Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij tabelę dotyczącą państw europejskich. Do każdego podanego opisu dopisz nazwę właściwego państwa oraz numer, którym oznaczono je na mapie.
A. Państwo, w którym rozegrały się wydarzenia zwane pomarańczową rewolucją - Ukraina, 2
B. Państwo założycielskie Wspólnot Europejskich - Włochy, 7
C. Państwo, w którym w latach 90. XX wieku toczyła się wojna domowa - Bośnia i Hercegowina, 5
D. Państwo graniczące z Polską, uczestniczące w pracach Grupy Wyszehradzkiej - Czechy, 8
E. Państwo członkowskie Unii Europejskiej, nienależące do strefy Schengen - Bułgaria, 3
24. Rozstrzygnij, które zdania dotyczące stosunków międzynarodowych są prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio prawda lub fałsz.
A. Terytorium południowego Libanu było kilkakrotnie okupowane przez Izrael - PRAWDA
B. Kosowo stało się niepodległym państwem w latach 90. XX wieku w wyniku rozpadu Jugosławii- FAŁSZ
C. Naddniestrzańska Republika Mołdawska jest państwem separatystycznym - PRAWDA
25. Rozstrzygnij, które zdania dotyczące funkcjonowania społeczeństwa są prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio prawda lub fałsz.
A. Wspólnota jest grupą, której członków łączy trwała więź emocjonalna - PRAWDA
B. Nonkonformizm to postawa charakteryzująca się podporządkowaniem zasadom obowiązującym w danej grupie - FAŁSZ
C. W Polsce zawarcie ponownego małżeństwa jest dozwolone przez prawo po uzyskaniu orzeczenia sądowego o separacji - FAŁSZ
26. Podkreśl dwa zdania, które charakteryzują społeczeństwo otwarte.
A. Awans społeczny jest możliwy przy odpowiednim wysiłku i zdeterminowaniu jednostki.
D. Pozycja społeczna jednostki zależy przede wszystkim od jej wiedzy i stopnia aktywności.
27. Wybierz dwa zdania, w których zawarte są opinie. Wpisz w wyznaczone miejsca litery, którymi oznaczono te zdania.
D. Za filar przyszłego dobrobytu i szczęścia uznaje się pracę, a młodzi ze znalezieniem zatrudnienia i zdobyciem dobrej posady mają kłopot.
F. Tę różnorodną grupę ludzi łączy niepewność jutra, która nie pozwala niczego planować, i płaca tak marna, że nie stać ich na godne życie.
28. Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli wybierz dwa zdania prawdziwe. Wpisz w wyznaczone miejsca litery, którymi oznaczono te zdania.
B. Odsetek osób uznających korupcję i nieuczciwość w polityce za jeden z trzech głównych błędów popełnionych w czasie przemian po 1989 roku spadł w okresie styczeń 2008 – marzec 2010 o 7 punktów procentowych.
D. Prywatyzacja nomenklaturowa była uznawana za jeden z trzech najważniejszych błędów popełnionych w czasie przemian po 1989 roku przez mniej niż 1/4 respondentów.
29. Podkreśl nazwę zjawiska społecznego, którego dotyczy rysunek satyryczny.
A. korupcja
30. Zaznacz dwa zdania prawdziwe, wpisując w tabeli obok każdego z nich znak „X”.
B. We współczesnej Polsce wśród mniejszości narodowych najliczniejszą grupą są Niemcy.
C. Według prawa Rzeczypospolitej Polskiej Romowie są mniejszością etniczną.
31. A. Wymień działania Polaków mieszkających na stałe za granicą na rzecz Polski po II wojnie światowej.
- bojkot komunizmu
- działania mające na celu poszerzenie NATO o Polskę
B. Przedstaw – za autorem tekstu – bariery w podtrzymywaniu polskości przez Polaków mieszkających na stałe za granicą.
- odmowa wiz wjazdowych osobom o podwójnym obywatelstwie
- zakazanie odbywania bezpłatnych staży w polskich placówkach konsularnych i handlowych
32. Podkreśl nazwę dokumentu, którego dotyczy tekst.
B. Karta Polaka
33. A. Podaj nazwę, jaką autorka tekstu określiła typ polskości nieoznaczający polskiej tożsamości narodowej.
polskość rezydualna
B. Podaj nazwy dwóch wyznaczników tożsamości polskiej funkcjonujących w świadomości Polaków z Polski, które nie są charakterystyczne dla reprezentantów polskości zagrożonej.
urodzenie się i zamieszkanie w Polsce, zasługi dla Polski
34. Scharakteryzuj i oceń sytuację społeczno-kulturową Polaków mieszkających na stałe poza granicami Polski. Zaproponuj działania organów państwa i samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych mające na celu poprawę tej sytuacji. Odwołaj się do materiałów źródłowych z zadań 31–33.
POZIOM ROZSZERZONY
1. Do każdego podanego w tabeli opisu dopisz nazwę odpowiadającej mu formy organizacji społeczeństwa.
A. Po I wojnie światowej rozwijający się przemysł stał się najistotniejszą częścią gospodarki, w której zatrudnienie znalazło ponad 60% społeczeństwa państw Europy Zachodniej - społeczeństwo industrialne
B. Po II wojnie światowej proces rozwoju gospodarczego doprowadził do przewagi sektora usług i spadku znaczenia dotychczasowych dziedzin produkcji - społeczeństwo poindustrialne
C. W latach 90. XX wieku w związku z upowszechnieniem się technik komunikacyjnych i informacyjnych najważniejszą rolę zaczęło odgrywać zarządzanie informacją i dostęp do niej - społeczeństwo informacyjne
2. Podkreśl alternatywną nazwę uwarstwienia społecznego.
B. stratyfikacja społeczna
3. Podaj nazwy dwóch rodzajów ruchliwości pionowej.
awans społeczny, degradacja społeczna
4. Podkreśl nazwę ideologii, której założenia przedstawiono w tekście.
A. katolicka nauka społeczna
5. Podaj nazwę modelu państwa, którego założenia przedstawiono w tekście.
państwo opiekuńcze
6. Do każdej podanej w tabeli nazwy państwa dopisz obowiązującą w nim metodę wyboru prezydenta oraz zakres jego kompetencji. Odpowiedzi wybierz spośród poniższych.
A. Republika Federalna Niemiec - metody wyboru: wybory przez organ składający się m.in. z parlamentarzystów, zakresy kompetencji: jego rola ogranicza się do funkcji reprezentacyjnych
B. Republika Francuska - metody wyboru: wybory powszechne bezpośrednie, zakresy kompetencji: może przewodniczyć posiedzeniom rządu i decyduje o polityce zagranicznej i bezpieczeństwa
C. Stany Zjednoczone Ameryki - metody wyboru: wybory powszechne pośrednie, zakresy kompetencji: podlegają mu organy władzy wykonawczej
7. Do każdej podanej nazwy państwa dopisz nazwę występującego w nim systemu partyjnego.
A. Francja - system dwublokowy
B. Wielka Brytania - system dwupartyjny
C. Szwajcaria - system kooperacji partii
8. Rozstrzygnij, które zdania dotyczące ustroju Rzeczypospolitej Polskiej są prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio prawda lub fałsz.
A. Zgromadzenie Narodowe jest zwoływane przez Prezesa Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej - FAŁSZ
B. Rada Ministrów ma w Rzeczypospolitej Polskiej prawo inicjatywy ustawodawczej - PRAWDA
C. Ważność wyborów parlamentarnych w Rzeczypospolitej Polskiej stwierdza Państwowa Komisja Wyborcza - FAŁSZ
9. Podaj nazwę stanowiska osoby, która w podanej w tekście sytuacji przejęła, zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązki głowy państwa.
marszałek Senatu
10. Do każdej podanej w tabeli fotografii oraz informacji o polskim premierze dopisz jego imię i nazwisko.
A. Jerzy Buzek
B. Marek Belka
11. Zaznacz w tabeli literą P imię i nazwisko osoby, która pełniła urząd Rzecznika Praw Obywatelskich jako pierwsza, a literą O – imię i nazwisko osoby, która pełniła ten urząd jako ostatnia.
A. Janusz Kochanowski - O
B. Ewa Łętowska - P
12. Do każdego podanego w tabeli opisu kompetencji dopisz pełną nazwę właściwego organu Rzeczypospolitej Polskiej.
A. Sprawdza legalność, gospodarność, rzetelność i celowość działań organów administracji rządowej oraz NBP - Najwyższa Izba Kontroli
B. Strzeże praworządności oraz czuwa nad ściganiem przestępstw - Prokurator Generalny
13. Do każdego podanego w tabeli opisu dopisz nazwę właściwego rodzaju prawa.
A. Reguluje kwestie powstawania, łączenia i rozwiązywania spółek, m.in. akcyjnych i komandytowych - prawo handlowe
B. Reguluje instytucję własności oraz inne formy korzystania z ruchomości i nieruchomości - prawo rzeczowe
C. Reguluje stosunki społeczne wynikające z pokrewieństwa, powinowactwa i opieki - prawo rodzinne
14. Podkreśl nazwę aktu prawnego, z którego pochodzi podany przepis prawny.
B. kodeks cywilny
15. Podaj nazwę ładu międzynarodowego, którego cechy przedstawiono w tekście.
ład wielobiegunowy
16. Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij tabelę dotyczącą państw, które powstały po upadku ZSRR. Do każdego podanego opisu dopisz nazwę właściwego państwa oraz numer, którym oznaczono je na mapie.
A. Państwo graniczące z Łotwą. Polacy, zamieszkujący głównie okręg stołeczny, stanowią w nim jedną
z dwóch najliczniejszych mniejszości narodowych - Litwa - 5
B. Państwo graniczące z Ukrainą. Władza centralna nie kontroluje całego terytorium państwa. Największy liczebnie naród stanowią w nim przedstawiciele romańskiej grupy językowej - Mołdawia - 2
C. Państwo należące do Unii Europejskiej i NATO. Środkiem płatniczym jest w nim euro. Naród dominujący liczebnie stanowią przedstawiciele ugrofińskiej grupy językowej - Estonia - 7
17. Uzupełnij tabelę, wpisując miejsca podpisania umów międzynarodowych stanowiących podstawę integracji europejskiej.
A. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali - Paryż
B. Traktat o Unii Europejskiej - Maastricht
18. Rozstrzygnij, które zdania dotyczące prawa wtórnego Unii Europejskiej są prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio prawda lub fałsz.
A. Rozporządzenia to najważniejsze akty prawne, mają moc wiążącą, stosuje się je we wszystkich państwach członkowskich, obowiązują tak samo, jak prawo krajowe - PRAWDA
B. Dyrektywy to wiążące akty prawne, które – adresowane do obywateli państw członkowskich – pozostawiają adresatom swobodę wyboru środków służących osiągnięciu wyznaczonego celu - FAŁSZ
C. Decyzje to akty zindywidualizowane, dotyczące konkretnych przypadków i niemające charakteru prawotwórczego - PRAWDA
19. A. Wskaż warunki, które – zdaniem autora tekstu – muszą być spełnione, aby demokracja była pełna i autentyczna.
- jest oparta w demokratyzmie wzorów kulturowych, cechach mentalnych i obyczajowych danego narodu
- wyrasta z utrwalonej tradycji
- nie jest narzucana i naciskana z zewnątrz
B. Podaj sformułowany przez autora tekstu argument przeciwko odgórnemu wprowadzaniu demokracji.
Demokracja narzucana przyjmuje się w społeczeństwie opornie i degeneruje się w zderzeniu z lokalnym autorytaryzmem i konserwatyzmem.
20. Na podstawie wykresu i tabeli oceń, czy społeczeństwo polskie postrzega demokrację jako wartość uniwersalną i nadrzędną. Odpowiedź uzasadnij.
Polskie społeczeństwo zdecydowanie nie postrzega demokracji jako wartości nadrzędnej ani uniwersalnej. Polacy w większości są zdania, że demokracja nie musi być ustrojem obowiązującym na całym świecie, gdyż są kraje, które nie są do niej predystynowane, tak samo jak uważają, że są możliwe sytuacje, gdy rządy niedemokratyczne są dla społeczeństwa lepszą alternatywą niż rządy demokratyczne.
21. Na podstawie tekstów źródłowych wskaż różnice w etapach demokratyzacji państw arabskich i Turcji.
W Turcji do kształtowania się zrębów demokracji doszło po zakończeniu II wojny światowej, zaś w państwach arabskich po rozpadzie bloku komunistycznego. Demokracja tam dopiero się tworzy lub jest kwestią przyszłości, gdyż jest naturalnym następstwem obalenia rządów autorytarnych, natomiast w Turcji przeszła ona już na wyższy poziom, ale jest wciąż nieskonsolidowana - brakuje porozumienia między elitami odnośnie szanowania demokratycznego porządku w kraju.
22. A. Wskaż argumenty krytyczne wobec rewolucji aksamitnych na obszarze WNP.
- nie spowodowały wymiany przywódców i elit
- skutkowały kryzysami i autorytarnymi rządami
B. Wymień państwa postradzieckie, w których w XXI wieku doszło do rewolucji aksamitnych.
Ukraina, Gruzja, Kirgistan
23. Na podstawie tekstów źródłowych wskaż podobieństwo i różnicę w czynnikach, na których oparta jest tożsamość Białorusinów w Polsce i Polaków na Białorusi.
podobieństwo - wyznanie (katolicyzm dla Polaków, prawosławie dla Białorusinów)
różnica - dla Białorusinów w Polsce kolejnym podstawowym elementem tożsamości jest język ojczysty, podczas gdy dla Polaków na Białorusi nie jest on tak ważny
24. Na podstawie tabeli sformułuj wniosek dotyczący zależności między rodzajem praw mniejszości a stopniem ich akceptacji społecznej.
Najbardziej akceptowane są prawa mniejszości dotyczące edukacji - Polacy uważają, że jej członkowie powinni mieć prawa do nauki języka ojczystego czy to na lekcjach dodatkowych czy nawet jako głównego języka wykładowczego. Prawa odnośnie nazywania miejscowości własnymi nazwami jest już widziane niechętnie ze względu na naruszanie przestrzeni publicznej i dominującej pozycji większości. Najmniejszym poparciem cieszy się zapewnienie miejsca w parlamencie dla danej mniejszości ze względu na poczucie jej uprzywilejowania.
25. A. Wymień dwa typy przyczyn asymilacji łotewskich Polaków i do każdego z nich podaj przykład.
- obiektywne (rusyfikacja, brak polskich szkół)
- subiektywne (chęć poprawy warunków życiowych oraz zrobienia kariery)
B. Wskaż niezgodność pomiędzy wiedzą naukową zaprezentowaną w drugim z tekstów a przekonaniami łotewskich Polaków na temat zmiany narodowości.
Autor drugiego tekstu uważa, że tożsamość narodowa może być wynikiem oddziaływania kulturowego i środowiskowego, które może ulegać ciągłej modyfikacji, a nawet ulec całkowitemu przeobrażeniu. W przekonaniu łotewskich Polaków tożsamości narodowej można się wyrzec, ale nie można jej zmienić. Nawet przy "zdradzie narodu" pozostaje się jego członkiem.
26. Na podstawie wykresu oraz tekstu źródłowego oceń, czy deklaracje większości społeczeństwa polskiego na temat identyfikacji z dwoma narodami są zgodne z przedstawionymi w tekście wynikami badań i poglądami. Odpowiedź uzasadnij.
Tak, można być związanym z dwoma narodami równocześnie, co potwierdzają typy "Ukraińca z Polski" związanego z polskim państwem oraz obywatelstwem, a także "Ukraińca-Polaka", który nie chce jednoznacznie określać swojej narodowości.
27. Wybierz jeden z podanych tematów i napisz wypracowanie. Wykorzystaj materiały źródłowe zamieszczone w II części arkusza.
Temat nr 1: Scharakteryzuj sytuację prawną mniejszości narodowych i etnicznych we współczesnej Polsce oraz procesy społeczno-kulturowe, którym podlegają.
Temat nr 2: Rozważ, czy demokracja jest wartością uniwersalną, i scharakteryzuj – odwołując się do przykładów z ostatniego ćwierćwiecza – udane i nieudane próby wprowadzania demokratycznego reżimu politycznego.