Ekspert Tutlo tłumaczy: rozumienie tekstów pisanych, czyli słynne "czytanie" na maturze podstawowej

Sprawozdanie z wyników matur z 2022 r. opracowane przez Centralną Komisję Egzaminacyjną (CKE) pokazuje, że część egzaminu potocznie zwana „czytaniem” była dla maturzystów drugą najłatwiejszą, zaraz po sekcji dotyczącej „słuchania”. Z rozumienia tekstów pisanych uzyskali średnio 78 proc. punktów^[1].  Jednak w 2023 r. uczniów czekają w tej sekcji zmiany - w arkuszu pojawi się minimum jedno zadanie otwarte. Dodatkowo poziom matury podstawowej z angielskiego w 2023 r. będzie wyższy niż do tej pory - w tym roku obowiązuje poziom B1+ w zakresie rozumienia wypowiedzi^[2]. A zatem podpowiadamy, jak dobrze poradzić sobie z „czytaniem” na maturze!

Najważniejsze informacje w pigułce:

● W tej sekcji znajdziesz 20 podzadań w 4-5 wiązkach zadaniowych.

● Przynajmniej 1 wiązka zadaniowa będzie „otwarta”.

● Z tej części możesz zdobyć nawet 33% punktów.

● Łącznie teksty będą zawierały ok. 1200 - 1450 wyrazów.

● Najpopularniejszymi typami zadań są: dobieranie (np. nagłówka do tekstu), zadania z luką (do wypełnienia w j. polskim bądź angielskim, jako zadanie otwarte), zadania wielokrotnego wyboru oraz zadania typu prawda/ fałsz.

Skupmy się na dwóch - moim zdaniem - najtrudniejszych typach.

Zadanie na „dopasowanie” -  jak do niego podejść?

Zadanie polega na dopasowaniu do fragmentu tekstu najlepiej opisującego go nagłówka. Sprawia ono maturzystom wiele trudności - określenie głównej myśli tekstu np. na maturze 2022 wypadło najgorzej ze wszystkich poleceń związanych z rozumieniem tekstu pisanego. Nie ułatwia go obecność dwóch dodatkowych nagłówków, które nie pasują do żadnej części tekstu. Jak je poprawnie rozwiązywać? Jako przykład posłuży nam zadanie nr 4 z arkusza diagnostycznego CKE z grudnia 2022 r.

Źródło: Arkusz maturalny CKE 2022

Poprawna odpowiedź to: D

Wyjaśnienie: Główną myślą tego fragmentu tekstu jest to, że niewielu sportowców otrzymuje tak dużo szans na zdobycie złotego medalu w zimowych igrzyskach olimpijskich, co Aljona Savchenko. Autor wspomina, że walczyła ona o złoto w duetach z różnymi partnerami, jednak do 2014 r. zdobyła „jedynie” dwa medale brązowe. Przeanalizujmy proponowane w zadaniu nagłówki.

● Odpowiedź A mówi o wspaniałym wystąpieniu. Tekst mówi o próbach zdobycia  złotego medalu, a nie pojedynczym wystąpieniu.

● Odpowiedź B mówi o pomyłce podczas zawodów. Fragment 4.1 nie wspomina o żadnej pomyłce.

● Odpowiedź C mówi o oczekiwaniu na francuskie obywatelstwo. Tekst nie wspomina o ubieganiu się o jakiekolwiek obywatelstwo.

● Odpowiedź D mówi o medalach, które nie przyniosły szczęścia/ zadowolenia. Fragment tekstu wspomina o trzech szansach na zdobycie najcenniejszego złotego medalu i o tym, że w ramach żadnej z nich Aljona nie wywalczyła złota. Otrzymała natomiast dwa brązowe medale, co jak wskazuje ostatnie zdanie nie było spełnieniem marzeń zawodniczki i jej partnerów. Odpowiedź poprawna.

● Odpowiedź E mówi o problemach zdrowotnych. We fragmencie tekstu nie ma odniesienia do problemów zdrowotnych.

● Odpowiedź F mówi o trudnościach napotkanych przed zawodami. Fragment nie wspomina o trudnościach. Być może Aljana miała trudności z porażką, ale nie jest to wypowiedziane w tekście. Nie możemy sobie nic dopowiadać.

Rozwiązując to zadanie na maturze warto przeprowadzić powyższą analizę nagłówków w odniesieniu do każdego z fragmentów tekstu. Dzięki temu unikniemy pochopnych decyzji i wynikających z nich błędów.

Zadanie otwarte - jakie są zasady oceniania odpowiedzi?

Zadanie otwarte, z jakim maturzysta może się spotkać będzie wymagało syntezy informacji z kilku tekstów - na przykład aż 4. Nie będzie więc należało do najłatwiejszych. Aby je poprawnie rozwiązać uczeń musi bowiem zrozumieć tekst, który ma uzupełnić oraz teksty, na podstawie których ma to zrobić.

Posłużmy się przykładem z Informatora CKE z 2021 r.

Tekst D

 Źródło: Informator o egzaminie maturalnym z języka angielskiego od roku szkolnego 2022/2023

●      W podzadaniu 7.4 należy wpisać słowo: „Cub”. Akceptowane są też odpowiedzi z małej litery np. „cub”, „cub member”, czy nawet odpowiedź w wersji mnogiej „Cubs”. Informacje potrzebne do udzielenia tej odpowiedzi znajdziemy w tekście „A”.

●      W podzadaniu 7.5 akceptowane są odpowiedzi: „mobile phones”, „mobiles”, „electronic devices” czy „using phones”. Nieakceptowalne są odpowiedzi nieprecyzyjne np. „using things”. Precyzja w zadaniach otwartych jest kluczowa.  Informacje potrzebne do udzielenia tej odpowiedzi znajdziemy w tekście „D”.

●      W podzadaniu 7.6 należy wpisać „too young”. Nieakceptowalne są odpowiedzi np. „too small” czy „to little”. Mimo, że poprawną gramatycznie byłaby odpowiedź „not old enough” - jest ona niezgodna z poleceniem. W lukę można wpisać tylko dwa wyrazy. Wzrost nie ma znaczenia w rekrutacji do bycia „section leader”. Samo słowo „young” też nie byłoby poprawne - nie pasuje do otoczenia luki (brakuje angielskiego odpowiednika słowa „za”). Informacje potrzebne do udzielenia tej odpowiedzi znajdziemy w tekście „C”.

●      W podzadaniu 7.7 należy wpisać „kit list” bądź „list”. Informacje potrzebne do udzielenia tej odpowiedzi znajdziemy w tekście „B”.

Protipy na rozwiązywanie zadań z sekcji „czytanie”:

1. Przeczytaj tekst dwa razy - ale różnymi technikami. Po pierwsze wykonaj tzw. skimming tekstu - czyli przejdź przez niego poszukując głównej myśli (main idea). Później wykonaj tzw. scanning - czyli czytanie tekstu w poszukiwaniu konkretnej informacji.
2. Poćwicz mowę zależną - pomoże Ci zorientować się w sekwencji czasowej wydarzeń opisanych w tekście i w rozwiązywaniu np. zadań wielokrotnego wyboru.
3. Zadania, w których trzeba określić główną myśl tekstu uważane są za najtrudniejsze w tej sekcji. Pamiętaj, żeby oddzielać główną myśl tekstu (o czym ten tekst jest faktycznie) od wątków pobocznych (o czym ten tekst tylko wspomina czy co sygnalizuje).
4. W zadaniach typu „prawda/ fałsz” w szczególności uważaj na przeczenia (nie tylko te ze słowem „not”). Zwróć uwagę na słowa z przedrostkami „dis-”, „un-”, „il-”, „in-”, czy „im-”. Te przedrostki modyfikują dane słowo, sprawiając, że nabiera ono negatywnego znaczenia (np. „honest - uczciwy”, ale „dishonest - nieuczciwy”).
5. Przy zadaniu z lukami (dopasowywanie zdań do głównego tekstu) zwracaj uwagę na: zaimki (np. he, she, his, hers) oraz spójniki (so, because, or) otaczające lukę. Zdanie, którym uzupełnisz lukę musi być zgodne ze zdaniem je poprzedzającym i zdaniem następnym. Krócej: zdanie przed i po luce są najważniejsze.
6. Nagłówki tekstów mają duże znaczenie. Nie omijaj ich - mogą Ci pomóc określić główną myśl tekstu.
7. Słownictwo jest kluczem - im więcej słówek poznasz, tym większe szanse, że doskonale rozumiesz teksty z arkusza.

Aleksandra Snuzik, Academic Manager Tutlo4Kids & Tutlo4Teens

Od 2017 r. zajmuje się nauczaniem języka angielskiego, specjalizując się w dwóch obszarach.  Pierwszym jest nauczanie dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi - zwłaszcza z niedosłuchem centralnym, mutyzmem wybiórczym oraz w spektrum autyzmu. Natomiast drugi to angielski dla IT, w szczególności dla front-end, back-end i full stack software developerów. W Tutlo pracuje od 2021 r. Obecnie jako Academic Manager Tutlo4Kids & Tutlo4Teens odpowiada za tworzenie i rozwój kursów skierowanych do dzieci oraz młodzieży, również przygotowujących do egzaminów państwowych. W tym zakresie opracowywuje sylabusy nauczania, rozwija materiały dydaktyczne, poszerzając bazę m.in. o zadania interaktywne, do pracy własnej czy gry edukacyjne, a także wytycza ścieżki progresji językowej uczniów. Zajmuje się również szkoleniem, specjalizacją i nadzorowaniem kadry dydaktycznej. Kieruje także trzema programami w Tutlo: Key Account Tutors (lektorzy na pierwsze lekcje), Native Speaker w Każdym Domu oraz związanym z przygotowaniem autorskiej metodyki Tutlo. Jest autorką i współautorką 6 kursów nauczania języka angielskiego: #GR8! - Egzamin Ósmoklasisty (kurs zarekomendowany przez egzaminatora OKE), Korepetycje dla Klasy V, Korepetycje dla Klasy VI, Korepetycje dla klasy VII, English Starter oraz Maturalny Life Saver. Swoją wiedzą oraz doświadczeniem dzieli się na łamach mediów oraz podczas konferencji, m.in. TEDxWarsawWomen.

Artykuł Partnera

fot. Shutterstock

^[1]Źródło:https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2015/Informacje_o_wynikach/2022/sprawozdanie/sprawozdanie_matura_2022_angielski.pdf

^[2]Źródło:https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2023/Informatory/2023/Aneks_2023_2024_jezyk_angielski_EM.pdf