Ekspert Tutlo tłumaczy: znajomość środków językowych czyli o gramatyce i słownictwie na maturze podstawowej z angielskiego

Sprawozdanie z wyników matur z 2022 r. opracowane przez Centralną Komisję Egzaminacyjną (CKE) pokazuje, że część egzaminu poświęcona środkom językowym („gramatyka i słownictwo”) była najtrudniejsza. Z tej sekcji maturzyści uzyskali średnio 71 proc. punktów^[1]. W 2023 r. będzie jeszcze trudniej: w tej części pojawi się przynajmniej jedno zadanie otwarte. Do tej pory maturzyści w tej sekcji zmagali się jedynie z zadaniami zamkniętymi.

Podpowiadamy, jak dobrze poradzić sobie z tą częścią na maturze.

Najważniejsze informacje w pigułce:

●      W tej sekcji znajdziesz 13 podzadań w 3-4 wiązkach zadaniowych.

●      Przynajmniej 1 wiązka zadaniowa będzie „otwarta”.

●      Z tej części możesz zdobyć 22% punktów.

●      Zakres wymaganych środków gramatycznych i leksykalnych (słownictwo) jest zawężony w roku 2023. Wymagane treści znajdziesz w Aneksie do Informatora CKE.

●      Pojawiają się nowe rodzaje zadań: sety leksykalne i gramatykalizacja.

Sprawdźmy, jak rozwiązywać nowe typy zadań!

Na czym polega gramatykalizacja?

Choć nazwa nie brzmi zachęcająco, gramatykalizacja to nic innego, jak wpisanie podanych w nawiasie słów w odpowiedniej formie tak, aby utworzyć poprawne gramatycznie zdanie.

Spójrzmy na przykładowe zadanie z Informatora CKE:

Kluczowe jest dokładne przeczytanie treści polecenia. Z niej dowiadujemy się, że:

-       nie wolno nam zmieniać kolejności wyrazów,

-       możemy dodać inne wyrazy,

-       w luce mogą być maksymalnie 4 wyrazy (wraz z tymi już podanymi),

-       musimy zmienić formę podanych wyrazów, jeśli wymaga tego poprawność.

14.1 Jak “dojść” do rozwiązania?

-       Obecność pytajnika w zdaniu wymusza na nas inwersję.

-       Możemy dodać maksymalnie 1 słowo. 

-       Kontekst wypowiedzi oraz obecność słowa „ever”  sugeruje, że powinniśmy użyć czasu Present Perfect.

-       Żeby użyć czasu present perfect, potrzebujemy czasownika posiłkowego „have” oraz czasownika w III formie (czyli „tried”).

Zatem:

Mark, have you ever tried anything so good?

14.2  Jak „dojść” do rozwiązania?

-       Obecność słowa „than” sugeruje nam wystąpienie porównania w trybie wyższym (II).

-       Przymiotnik „good” stopniuje się nieregularnie - jego formą wyższą (II) jest „better”.

-       Odpowiednią formą czasownika po przymiotniku „good” będzie tzw. to-infinitive czyli „to speak”.

-       Możemy dodać maksymalnie 2 słowa.

Zatem:

It is better to speak Spanish than English when you travel to South America. 

Na czym polegają sety leksykalne?

W zadaniach z setami leksykalnymi zobaczymy dwa zdania z luką. Naszym zadaniem jest znalezienie takiego wyrazu, dzięki któremu poprawnie uzupełnimy oba zdania z lukami. 

W tych zadaniach szczególnie ważne są:

●      kolokacje - czyli wyrazy, które występują razem np. „bored with”, „on purpose” czy „at night”.

●      czasowniki frazowe (phrasal verbs), czyli czasownik połączony z przyimkami i przysłówkami np. „get off”, „get on”, „get by” czy „get up”.

Sprawdźmy przykładowe zadanie z arkusza diagnostycznego z września 2022 r.

10. 1 Odpowiednim słowem będzie „take”.

To zadanie wykorzystuje różnorodność zastosowania słowa „take” - może ono oznaczać nie tylko „złapanie pociągu”, ale w połączeniu z „off” tworzy czasownik frazowy - „take off”, czyli „zdjąć”.

10. 2 Odpowiednim słowem będzie „out”.

Słowo “out”  może łączyć się z wieloma innymi, tworząc kolokacje oraz czasowniki frazowe. W zdaniu 1 - chodzi o randkowanie czyli „going out with somebody”, a w zdaniu 2 o wyglądanie przez okno, czyli „look out the window”. 

10.3 Odpowiednim słowem będzie “break”.

W zdaniu 1 - chodzi o frazę „give me a break”, czyli „daj mi spokój”. Z kolei w zdaniu 2 - wykorzystujemy kolokację „lunch break” - czyli przerwa lunchowa.  

Dwie najważniejsze porady:

1. Czytaj bardzo dokładnie polecenia - one ułatwią Ci sprawę. Podpowiedzą Ci ile słów musisz wstawić w lukę oraz czy masz „kombinować” z formą podanych wyrazów (zobacz: zadanie z gramatykalizacją).
2. Nie skupiaj się za mocno na gramatyce. Zdecydowanie więcej czasu warto poświęcić na poznawanie słownictwa (m.in. sety leksykalne). Przyda Ci się ono w każdej sekcji arkusza.

Aleksandra Snuzik, Academic Manager Tutlo4Kids & Tutlo4Teens

Od 2017 r. zajmuje się nauczaniem języka angielskiego, specjalizując się w dwóch obszarach.  Pierwszym jest nauczanie dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi - zwłaszcza z niedosłuchem centralnym, mutyzmem wybiórczym oraz w spektrum autyzmu. Natomiast drugi to angielski dla IT, w szczególności dla front-end, back-end i full stack software developerów.

W Tutlo pracuje od 2021 r. Obecnie jako Academic Manager Tutlo4Kids & Tutlo4Teens odpowiada za tworzenie i rozwój kursów skierowanych do dzieci oraz młodzieży, również przygotowujących do egzaminów państwowych. W tym zakresie opracowywuje sylabusy nauczania, rozwija materiały dydaktyczne, poszerzając bazę m.in. o zadania interaktywne, do pracy własnej czy gry edukacyjne, a także wytycza ścieżki progresji językowej uczniów. Zajmuje się również szkoleniem, specjalizacją i nadzorowaniem kadry dydaktycznej.

Kieruje także trzema programami w Tutlo: Key Account Tutors (lektorzy na pierwsze lekcje), Native Speaker w Każdym Domu oraz związanym z przygotowaniem autorskiej metodyki Tutlo. Jest autorką i współautorką 6 kursów nauczania języka angielskiego: #GR8! - Egzamin Ósmoklasisty (kurs zarekomendowany przez egzaminatora OKE), Korepetycje dla Klasy V, Korepetycje dla Klasy VI, Korepetycje dla klasy VII, English Starter oraz Maturalny Life Saver. Swoją wiedzą oraz doświadczeniem dzieli się na łamach mediów oraz podczas konferencji, m.in. TEDxWarsawWomen.

ip

fot. Shutterstock

^[1] Źródło: https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2015/Informacje_o_wynikach/2022/sprawozdanie/sprawozdanie_matura_2022_angielski.pdf