Matura z chemii - sprawdź odpowiedzi

Matura z chemii od lat uważana jest za jedną z najtrudniejszych. Czy tak samo było w tym roku? Sprawdźcie odpowiedzi!

Poniższe odpowiedzi nie są oficjalnymi udzielonymi przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Są to rozwiązania przykładowe opracowane przez redakcję dlaStudenta.pl!

POZIOM PODSTAWOWY

1. Napisz symbole chemiczne lub nazwy pierwiastków X, Y, Z

X: C (węgiel), Y: Na (sód), Z: S (siarka)

2. Korzystając z powyższej informacji, określ charakter chemiczny tlenków.

Charakter chemiczny tlenku XO: obojętny
Charakter chemiczny tlenku Y₂O: zasadowy
Charakter chemiczny tlenku Z_O3: kwasowy

3. Określ barwę uniwersalnego papierka wskaźnikowego w każdej probówce.

Probówka I: żółty
Probówka II: niebieski
Probówka III: czerwony

4. Uzupełnij zdania, wpisując określenia wybranego z poniższego zestawu:

Po emisji cząstki β- liczba masowa jądra nie ulega zmianie, natomiast ładunek zwiększy się o jeden ładunek elementarny.
W wyniku emisji cząstki α liczba masowa jądra zmniejszy się o cztery jednostki, a jego ładunek zmniejszy się o dwa ładunki elementarne.

5. Oceń prawdziwość poniższych zdań i uzupełnij tabelę. Wpisz P, jeżeli uznasz zdanie za prawdziwe, lub literę F, jeżeli uznasz je za fałszywe.

1. Chlorowodór i metan są związkami dobrze rozpuszczalnymi w wodzie, ponieważ cząsteczki tych związków są silnie polarne - FAŁSZ
2. W związku o wzorze CS2 występuje wiązanie kowalencyjne, ponieważ elektroujemność obu pierwiastków jest taka sama - PRAWDA
3. Lotność alkanów rośnie wraz ze wzrostem masy ich cząsteczek, daltego n-heksan jest bardziej lotny niż n-pentan - FAŁSZ

6. Oblicz calkowitą objętość gazowych produktów wydzielonych podczas reakcji rozkładu 16,55 g azotanu (v) ołowiu (II), zakładając, że przemiana ta przebiegła ze 100% wydajnością.

V1 = 2,2 dm3, V2 = 0,6 dm3, razem 2,8 dm3

7. Zapisz w formie jonowej równanie reakcji przebiegającej podczas tego doświadczenia.
2Na + 2H₂O -> 2Na(+) + 2OH(-) + H₂ (do góry)

8. a) Napisz, co zaobserwowano podcas doświadczenia. Wpisz do tabeli barwę roztworu przed reakcją i po reakcji.
Barwa roztworu przed reakcją: bezbarwny, po reakcji - malinowy

b) Określ odczyn powstałego roztworu
zasadowy

9. Korzystając z informacji wprowadzającej, określ, czy reakcja jest egzoenergetyczna, czy endoenergetyczna.
egzoenergetyczna

10. Uzupełnij poniższe zdanie. W każdym nawiasie wybierz i podkreśl właściwe słowo.

Po wrzuceniu do wody małego kawałka sodu przebiega gwałtowna reakcja. Zachowanie sodu, który przybiera kształt kulisty i pływa na powierzchni wody, wskazuje na jego niską temperaturę topnienia oraz gęstość mniejszą od gęstości wody.

11. Korzystając z powyższej informacji, napisz w formie cząsteczkowej
a) równanie reakcji otrzymywania siarkowodoru w laboratorium
2HCL + FeS -> FeC_l2 + H₂S

b) równanie reakcji spalania siarkowodoru przy ograniczonym dostępie tlenu i podaj stopień utlenienia siarki przed reakcją oraz stopień utlenienia siarki po zakończeniu przemiany.
H₂S (-II) + 1/2 H₂ -> S (0) + H₂O

12. Spośród soli o wzorach wybierz tę, w której aniony mają właściwości redukujące, a kationy mają konfigurację elektronową argonu.

K_2CO₃

13. Oblicz stężenie procentowe tego roztworu w procentach masowych. Wynik podaj z dokładnością do liczby całkowitej.

40%

14. Korzystając z wykresu, określ,
a) ile gramów azotanu (V) potasu nie rozpuściło się
30 g

b) do jakiej najniższej temperatury należy ogrzać mieszaninę, aby pozostała sól uległa rozpuszczeniu
80°C

15. Na podstawie informacji wprowadzającej uzupełnij poniższe zdanie. W każdym nawiasie wybierz i podkreśl nazwę właściwego kwasu.

Najmocniejszym kwasem jest kwas siarkowy(VI), a najsłabszym kwasem jest kwas węglowy.

16. Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji zachodzących w probówkach I i II.

Probówka I: H₂SO₄ + 2CH₃COONa -> CH₃COOH + Na₂SO₄

Probówka II: H₂SO₄ + Na₂CO₃ -> H₂CO₃ + Na₂SO₄

17. a) Napisz, co zaobserwowano podczas tego doświadczenia.
zaobserwowano zmętnienie roztworu

b) Przedstaw w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w zlewce.
CO₂ + Ca(OH)₂ -> CaCO₃ + H₂O

18. a) Napisz wzór chemiczny substancji, której roztwór znajdował się w probówce III przed dodaniem wodnego roztworu NaOH.
NaCl

b) Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej w probówce I.
Mg (2+) + 2(OH) (-) -> Mg(OH)2

c) Wyjaśnij, dlaczego odparowanie nie jest odpowiednią metodą, którą można zastosować do oddzielenia powstałego w probówce II osadu od pozostałych składników mieszaniny proreakcyjnej.
Ponieważ proces ten wymaga temperatury, a ta rozkłada powstały w probówce osad.

19. Określ, o ile mniej moli tlenu cząsteczkowego zużywa się do calkowitego spalenia 1 mola alkenu niż do całkowitego spalenia 1 mola alkanu o tej samej liczbie atomów węgla w cząsteczce.

o 0,5 mola mniej

20. Ustal, ile izomerów powstanie w wyniku opisanej przemiany. Napisz wzór półstrukturalny (grupowy) jednego izomeru oraz podaj jego nazwę systematyczną.

Liczba powstałych izomerów: 2
Wzór półstrukturalny: CH₃-CH(CH₃)-CH₂Br
Nazwa systematyczna: 2-bromo-metylopropan

21. a) Stosując wzory sumaryczne związków organicznych, napisz równanie reakcji bromu z n-butanem (zmieszanym w stosunku objętościowym 1:1) przebiegającej pod wpływem promieniowania ultrafioletowego w temperaturze około 100°C
C₄H₁₀ + B_r2 ->C₄H₁₀Br + HBr

b) Podaj wzór półstrukturalny głównego produktu tej przemiany.
wzór 2-bromobutanu

22. Spośród przedstawionych poniżej wzorów wybierz i podkreśl ten, który przedstawia węglowodór X.

B

23. Napisz, stosując wzory sumaryczne związków organicznych, równanie reakcji całkowitego udowodnienia uwodornienia węglowodoru X.

C₆H₁₀ + 2H₂ => C₆H₁₄

24. Oblicz w procentach masowych zawartość węgla w produkcie reakcji calkowitego uwodornienia węglowodoru X. Wynik podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.

83,72%

25. Napisz wzór półstrukturalny opisanego związku.

CH₂OH-CH₂OH

26. Korzystając z powyższej tabeli, określ stan skupienia
a)metanalu oraz etanalu w warunkach normalnych.
Metanal - gaz, Etanal - ciecz

b) propanalu oraz butanalu w temperaturze -90°C i pod ciśnieniem 1013 hPa.
Propanal - stały, butanal - ciecz

27. Napisz, stosując wzory półstrukturalne związków organicznych równanie opisanej przemiany. W równaniu nad strzałką napisz warunki, w jakich zachodzi ta reakcja.

HCOOH + CH₃CH₂OH (reakcja obustronna) (nad strzałkami jon wodoru) HCOOCH₂CH₃ + H₂0

28. Oceń prawdziwość poniższych zdań i uzupełnij tabelę. Wpisz P, jeżeli uznasz zdanie za prawdziwe, lub literę F, jeżeli uznasz je za fałszywe.

1. W tłuszczach ciekłych łańcuchy reszt kwasowych są w większości nasycone, natomiast w tłuszczach stałych przeważają łańcuchy z jednym lub większą liczbą wiązań podwójnych - FAŁSZ
2. Tłuszcze ciekłe można przekształcić w tłuszcze stałe w reakcji katalitycznego uwodornienia wiązań podwójnych w tzw. procesie utwardzania tłuszczów - PRAWDA
3. W reakcji kwasu oleinowego z glicerolem powstaje tłuszcz nienasycony, który powoduje odbarwienie wody bromowej - PRAWDA

29. Napisz równanie reakcji otrzymywania związku A z etynu oraz równanie reakcji otrzymywania związku B ze związku A.

Równanie reakcji otrzymywania związku A: 3HC (trzy wiązania) CH -> (p, T) C₆H₆
Równanie reakcji otrzymywania związku B: C₆H₆ + HNO₃ -> (H₂SO₄) C₆H₅NO₂ + H₂0

30. Wybierz i podkreśl wiersz A-D, w którym poprawnie zapisano wzory i liczby moli nieorganicznych substratów przemian oznaczonych na schemacie numerami 1 i 2.

A

31. Posługując się podziałem charakterystycznym dla chemii organicznej, określ typ reakcji, w wyniku której powstaje związej B, oraz typ reakcji oznaczonej na schemacie numerem 2.

Typ reakcji, w wyniku której powstaje związek B: substytucja
Typ reakcji oznaczonej na schemacie numerem 2: addycja

32. Podaj liczbę łańcuchowych tripeptydów, które mogą powstać w wyniku kondensacji zachodzącej w mieszaninie glicyny (Gly) i seryny (Ser)

liczba możliwych tripeptydów: 8

33. a) Uzupełnij schemat doświadczenia, wpisując nazwę odczynnika wybranego z listy:
stęzony kwas azotowy (V)

b) Napisz, co zaobserwowano podczas tego doświadczenia
Białko zmieniło barwę na żółtą.

34. a) Określ, jakim polimerem (addycyjnym czy kondensacyjnym) jest:
polichlorek winylu - addycyjnym
nylon - kondensacyjnym

b) Podaj nazwę zaznaczonego wiązania, które występuje w polimerze o nazwie nylon.
wiązanie amidowe

POZIOM ROZSZERZONY

1. Napisz symbol pierwiastka X oraz podaj konfigurację elektronową powłoki walencyjnej atomu tego pierwiastka.

Symbol pierwiastka X: S
Konfiguracja elektronowa powłoki walencyjnej: 3s2 3p4

2. Przeanalizuj budową następujących cząsteczek i jonów CH₄, H₃O+, NH₃, CO₂ i napisz wzór tej drobiny,
a) w której wiążąca para elektronowa pochodzi od jednego atomu
H₃O+

b) w której wszystkie elektrony walencyjne biorą udział w tworzeniu wiązań
CH₄

c) która ma kształt liniowy
CO₂

3. a) Spośród wzorów wybierz i napisz wzory tych, których cząsteczki tworzą wiązania wodorowe
a. CH₃OH, CH₃NH₂

b) Uszereguj związki o wzorach zgodnie ze wzrastającą lotnością (od najmniejszej do najwiekszej)
CH₃OH, CH₃NH₂, CH₃CH₃ 

4. Oceń prawdziwość poniższych zdań i uzupełnij tabelę. Wpisz P, jeżeli uznasz zdanie za prawdziwe, lub literę F, jeżeli uznasz je za fałszywe.

W szeregu pierwiastków: lit, beryl, węgiel i azot wraz ze wzrostem liczby atomowej obserwujemy zależność polegającą na tym, że im więcej elektronów znajduje się na powłoce zewnętrznej, tym większa jest wartość pierwszej energii jonizacji - PRAWDA
W szeregu pierwiastków: hel, neon, argon, krypton i ksenon wraz ze wzrostem liczby atomowej obserwujemy zwiększanie się promienia atomowego i wzrost wartości pierwszej energii jonizacji - FAŁSZ
Magnez ma mniejszy promień atomowy niż glin i większą wartość pierwszej energii jonizacji - FAŁSZ

5. Napisz równanie reakcji wytwarzania trytu w wyższych warstwach atmosfery.
1 n + 14 N -> 3 H + 12 C
0        7        1         6

6. Podaj w przybliżeniu, w ilu dm3 wody będącej w naturalnym obiegu znajduje się 1 mol atomów trytu.

10^16 dm3

7. Na podstawie poniższego wykresu przedstawiającego zależność liczby atomów trytu w 1 cm3 wody od czasu oszacuj, ile atomów trytu pozostanie w próbce wody o objętości 10 cm3 po 40 latach.

Po 40 latach w próbce pozostanie około 60000 atomów trytu.

8. Oblicz stężenie sacharozy, wyrażone w procentach masowych, w roztworze po przerwaniu reakcji. W obliczeniach przyjmij przybliżone wartości mas molowych.

12%

9. a) Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując wzory brakującej sprzężonej zasady i brakującego sprzężonego kwasu.
NH₃ - NH₂-
CH₃NH₃+ - CH₃NH₂

b) Korzystając z zamieszczonej powyżej informacji, wskaż najsłabszą spośród następujących zasad.
Najsłabszą zasadą jest Cl-.

10. a) Uszereguj kwasy od najsłabszego do najmocniejszego.
R2COOH, R1COOH, RCOOH

b) Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji hydrolizy soli o wzorze R2COONa.
R2COO- + H₂O -> R2COOH + OH-

11. a) Korzystając z powyższej informacji, napisz wzory substancji znajdujących się w probówkach 1-4.
1: ZnSO₄, 2: AgNO₃, 3: BaC_l2, 4: NaCl

b) Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji, które umożliwiły identyfikację substancji znajdującej się w probówce 3.
Ba2+ + SO₄ 2- -> BaSO₄ ↓ , , Ag + + Cl- -> AgCl↓

12.Oblicz, ile moli substancji B użyto do tej reakcji. Wynik podaj z dokładnością do liczby całkowitej.

8 moli

13. Oceń, jak zmieni się (wzrośnie czy zmaleje) wydajność reakcji otrzymywania produktu AB, jeżeli w układzie będącym w stanie równowagi nastąpi
a) wzrost temperatury w warunkach izobarycznych (p=const)
wzrośnie

b) wzrost ciśnienia w warunkach izotermicznych (T=const)
zmaleje

14. a) Napisz w formie jonowej z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy) równania procesów redukcji i utleniania zachodzących podczas tej przemiany.
Równanie reakcji redukcji: MnO₄ 2- + 4H + + 2e - -> MnO₂ + 2 H₂O
MnO₄ 2- -> MnO₄- + e-

b) Dobierz i uzupełnij współczynniki stechiometryczne w poniższym schemacie.
3 MnO₄ 2- + 4H+ -> 2 MnO₄- + MnO₂ + 2H₂O

c) Napisz, jakie funkcje pełnią jony MnO₄ 2- w tej reakcji.
Są reduktorem i utleniaczem.

15. Napisz wzór wodorotlenku lepiej rozpuszczalnego w wodzie oraz napisz, czy dokonujac tego wyboru, należało porównać wartości rozpuszczalności molowych czy też wartość iloczynów rozpuszczalności substancji.

Wzór wodorotlenku: Sc(OH)₃
Należało porównać wartości rozpuszczalności molowych

16. Oceń prawdziwość poniższych zdań i uzupełnij tabelę. Wpisz P, jeżeli uznasz zdanie za prawdziwe, lub literę F, jeżeli uznasz je za fałszywe.

1. W ogniwie zbudowanym z półogniw: Cd|Cd 2+ i Sn|Sn 2+ katodę stanowi półogniwo Cd|Cd 2+ - FAŁSZ
2. Kationy Cu 2+ wykazują większą tendencję do przyłączania elektronów niż kationy Zn 2+ - PRAWDA
3. Siła elektromotoryczna ogniwa Ag|Ag+||Au 3+|Au jest w warunkach standardowych równa 2,32 V - FAŁSZ

17. Napisz równania wszystkich reakcji, zachodzących na elektrodach podczas elektroafinacji.

Anoda: ni -> Ni 2+ + 2e- , Cu-> Cu 2+ + 2e-
Katoda: Cu 2+ + 2e- -> Cu

18. Napisz, z jakim biegunem (dodatnim czy ujemnym) źródła prądu stałego połączona jest ta elektroda, której masa wzrasta podczas procesu elektroafinacji.

ujemnym

19. a) Oblicz stałą szybkości reakcji w temperaturze T, wiedząc, że dla reakcji przebiegającej według równania kinetycznego stała szybkości k ma jednostkę: mol^-2 x dm^6 x s^-1.

k = 0,3 mol^-2 x dm^6 x s^-1

b) Oblicz szybkość reakcji w momencie, gdy prezereaguje 60% substancji A. Wynik podaj z dokładnością do czwartego miejsca po przecinku.

V = 0,0864 mol/dm3

20. Napisz, stosując wzory półstrukturalne związków organicznych, równania reakcji oznaczonych na podanym schemacie numerami 1,3. Skorzystaj z informacji i w równaniach rekacji (nad strzałkami) napisz warunki, w jakich zachodzą te przemiany.

Równania reakcji:
1: 2H₃Cl + 2Na -> (T nad strzałką) CH₃-CH₃ + 2NaCl
2: CH₃CH₂Cl + KOH -> (temperatura, etanol nad strzałką) CH₂=CH₂ + KCl + H₂O

21. a) Określ, według jakiego mechanizmu przebiega reakcja oznaczona na schemacie numerem 2.
mechanizm rodnikowy

b) Określ, czy nieorganiczny reagent reakcji oznaczonej na schemacie numerem 4 jest czynnikiem elektrofilowym, czy nukleofilowym.
jest czynnikiem nukleofilowym

22. Podaj liczbę wszystkich wiązań σ i wiązań π w cząstecze związku organicznego o wzorze CH (trzy wiązania) CCHO

Liczba wiązań σ: 5, liczba wiązań π: 3

23. a) Napisz wzór półstrukturalny tego alkenu.
CH₃CH = CH-CH₂-CH₂-CH₃

b) Podaj nazwy systematyczne dwóch kwasów karboksylowych powstałych podczas utleniania tego alkenu.
kwas etanowy, kwas butanowy

24. Wymień po jednej informacji, która pozwoli na odróżnienie obu związków. Uzupełnij poniższą tabelę.
2-metyloprop-1-enu: wyczuwalny zapach acetonu
but-2-enu: wyczuwalny zapach octu

25. Napisz wzory merów obu polimerów, powstajacych w reakcji polimeryzacji buta-1,3-dienu, wiedząc, że mer to najmniejszy, powtarzający się fragment budowy łańcucha polimeru.

[-CH₂-CH=CH-CH₂-]
[-CH₂-CH-----]
          |
        CH=CH₂]

26. Określ stopnie utlenienia atomów węgla (podkreślone symbole) w cząsteczkach, których wzory podano w tabeli.

CH₃CH₂OH - -I
HCHO - 0
HCOOH - +II

27. a) Podaj nazwy grup związków, do których należą substancje organiczne X, Y i Z.
X: ester, Y: kwas karboksylowy, Z: fenol

b) Napisz, stosując wzory półstrukturalne związków organicznych, równanie reakcji hydrolizy kwasowej związku organicznego X.
HCOOC₆H₅ + H₂0 (reakcja obustronna) (nad strzałkami jony wodoru) HCOOH + C₆H₅OH

28. Narysuj wzory strukturalne związków A i B, tak aby jednoznacznie wskazywały na występujący w nich rodzaj izomerii.

CH3-C=C-COOH
    |  |
    H H

CH3-C=C-COOH
    |  |
    H H

29. Narysuj wzór triglicerydu, zawierającego reszty kwasów palmitynowego i stearynowego, którego cząsteczki są chiralne.

CH₂0-CO-C₁₅H₃₁
  |
H-C-O-CO-C₁₅H31
  |
CH₂O-CO-C₁₇H₃₅

30. Na podstawie podanej informacji uzupełnij rysunek, tak aby był on wzorem L-arabinozy w projekcji Fischera.

po lewej stronie: H, HO, HO
po prawej stronie: OH, H, H

31. a) Uzupełnij schemat doświadczenia, wpisując nazwę odczynnika wybranego z listy:
woda bromowa z dodatkiem wodnego roztworu wodorowęglanu sodu

b) Napisz, jakie obserwacje potwierdzą obecnośc glukozy w probówce I i fruktozy w probówce II po wprowadzeniu tych substancji do wybranego odczynnika (wypełnij poniższą tabelę)

Probówka I: brunatna, bezbarwna
Probówka II: brunatna, brunatna

32. Określ charakter chemiczny substancji X.

substancja ma charakter amfoteryczny

33. a) Spośród wymienionych związków, wybierz ten, którego użyto w doświadczeniu jako substancję X, i napisz jego nazwę.
kwas aminoetanowy

b) Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji przebiegających w probówkach I i II. Zastosuj wzory półstrukturalne.
Probówka I: NH₃+ - CH₂ - COO- + H+ -> NH₃+ - CH₂- COOH
Probówka II: NH₃+ - CH₂ - COO- + OH- -> NH₂ - CH₂ - COO- + H₂0

34. Spośród podanych poniżej wzorów aminokwasów podkreśl wzór tego, którego obecność w białku spowodowała powstanie żółtego osadu.

Obrazek nr 3

35. Uzupełnij poniższe zdania dotyczące właściwości białek, wpisując w odpowiedniej formie gramatycznej określenia wybrane z poniższego zestawu.

Białko jaja kurzego rozpuszcza się w wodzie, tworząc roztwór koloidalny. Solwatacja cząsteczek białka jest możliwa ze względu na obecność polarnych grup hydroksylowych, karboksylowych i aminowych w łańcuchach bocznych aminokwasów.

Widoczne jest wtedy wytrącanie białka z roztworu, zwane wysalaniem. Proces ten jest odwracalny. Pod wpływem wysokiej temperatury, soli metali ciężkich czy też stęzonych kwasów lub zasad białka wytrącają się z roztworów w sposób nieodwracalny. Zjawisko to nosi nazwę denaturacja.