Matura z biologii - sprawdź odpowiedzi

Tydzień z maturą zaczynamy od mocnego uderzenia! Rano maturzyści zdawali egzamin z biologii - sprawdźcie odpowiedzi!

Poniższe odpowiedzi nie są oficjalnymi udzielonymi przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Są to rozwiązania przykładowe opracowane przez redakcję dlaStudenta.pl!

Zobacz również:

Arkusze maturalne z biologii

POZIOM PODSTAWOWY

1. Wpisz do tabeli nazwy układów w organizmie człowieka, w których występuje nabłonek migawkowy, oraz podaj rolę tego rodzaju nabłonka w każdym z nich.

układ oddechowy - usuwanie zanieczyszczeń
układ rozrodczy - transport komórki jajowej w jajowodach

2. a) Na podstawie powyższego tekstu podaj cechę żywych komórek warstwy podstawnej naskórka, która zapewnia jego odtwarzanie się.

nieustanne powstawanie nowych komórek

b) Podaj znaczenie warstwy zrogowaciałych komórek naskórka dla funkcji ochronnej skóry w organizmie człowieka.

tworzą one barierę do pokonania dla drobnoustrojów

3. Spośród poniższych zdań, dotyczących budowy układu ruchu człowieka, zaznacz dwa zdania nieprawdziwe.

C. Powierzchnie stawowe nasadowych części kości długich są zbudowane z tkanki kostnej.
E. Częścią bierną układu ruchu są mięśnie szkieletowe, a częścią czynną są kości.

4. Podaj inną niż wymieniona w tekście, swoistą cechę budowy szkieletu człowieka, która odróżnia go od innych naczelnych, i związana jest bezpośrednio z dwunożnym chodem.

kręgosłup wygięty esowato

5. a) Uzupełnij poniższe zdanie, wpisując nazwę rodzaju naczynia krwionośnego przedstawionego na rysunku oraz cechę, która umożliwia jego rozpoznanie.

Jest to żyła, ponieważ ma zastawki.

b) Wyjaśnij, w jaki sposób mięśnie szkieletowe kończyny dolnej wpływają na przepływ krwi w przedstawionym naczyniu krwionośnym.

Przez skurcz mięśni szkieletowych zwiększa się ciśnienie krwi w żyłąch, przez co dopływ krwi w górę jest łatwiejszy.

6. a) Zaznacz zestaw, który prawidłowo ilustruje udział procentowy osocza i elementów morfotycznych we krwi zdrowego człowieka.

B. ok. 55% i 45%

b) Spośród niżej wymienionych białek wybierz dwa, które są typowymi składnikami osocza krwi człowieka, oraz określ rolę każdego z nich.

immunoglobuliny - wiążą tłuszcze i glukozę
albuminy - transport hormonów i kwasów tłuszczowych, utrzymanie poziomu pH

7. a) Podaj, w którym miejscu ciała, i w jaki sposób można dokonać pomiaru własnego tętna.

Miejsce pomiaru: tętnica szyjna, nadgarstkowa, udowa
Sposób pomiaru: uciskanie tętnicy palcami i liczenie pulsu krwi przez minutę

b) Zaplanuj sposób przeprowadzenia obserwacji, która pozwoli wykazać, że wysiłek fizyczny ma wpływ na częstotliwość skurczów serca.

przeprowadzenia prób kontrolnej i badawczej - zmierzenie tętna przed i po wysiłku fizycznym

8. Oceń prawdziwość poniższych informacji dotyczących leukocytów. Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.

1. Leukocyty są wyspecjalizowane w obronie organizmu przed drobnoustrojami, dlatego wszystkie są tak samo zbudowane - F
2. Tylko makrofagi mają zdolność do fagocytozy bakterii oraz do przemieszczania się między komórkami ciała - F
3. Limfocyty B odpowiedzialne są za odporność humoralną warunkowaną przez przeciwciała - F

9. Korzystając z powyższego opisu, uzupełnij schemat przemieszczania się gazów oddechowych między pęcherzykami płucnymi a komórkami organizmu. Oznacz kierunki (dorysuj groty wszystkim strzałkom) oraz wpisz nad strzałkami odpowiednie nazwy gazów.

pęcherzyk płucny: (O2 ze strzałką w prawo), CO2 (ze strzałką w lewo), naczynie krwionośne: krew, komórka organizmu: (O2 ze strzałką w prawo), CO2 (ze strzałką w lewo)

10. Podaj znaczenie pęcherzykowej budowy płuc dla efektywności wymiany gazowej.

zwiększenie powierzchni wymiany gazowej

11. Na podstawie powyższych informacji uzupełnij tabelę oraz przedstaw na diagramie słupkowym częstość występowania badanych grup krwi wśród mieszkańców tej wyspy (z dokładnością do 1%).

B - 351, 35%
AB - 290, 29%

12. a) Podaj brakujący opis pionowej osi wykresu słupkowego.

Liczba zachorowań na gruźlicę na 100 tys. osób

b) Na podstawie powyższych danych przedstaw i uzasadnij swoją opinię dotyczącą skuteczności szczepień przeciwko gruźlicy w Polsce.

Z czasem notujemy coraz mniej zachorowań na gruźlicę, co pozwala wysnuć wniosek, że obowiązkowe szczepienia przeciwko tej chorobie odnoszą skutek.

13. Napisz, czy opisana reakcja jest pierwotną, czy wtórną odpowiedzią immunologiczną. Odpowiedź uzasadnij.

wtórna - uaktywnienie komórek pamięci immunologicznej powstałej przy wcześniejszej infekcji

14. Podaj nazwę witaminy, dla której prowitaminą jest karoten przyjmowany wraz z pokarmem, oraz przykład jej znaczenia w organizmie człowieka.

Nazwa witaminy - A
Znaczenie - utrzymanie pobudliwości komórek siatkówki oka, wzrost kości i włosów, obniżenie stężenia cholesterolu

15. a) Podaj nazwę enzymu wydzielanego w narządzie oznaczonym literą X i nazwę składnika pokarmowego, który jest przez niego rozkładany.

Enzym - pepsyna, składnik pokarmowy - białko

b) Podaj nazwę narządu oznaczonego na rysunku literą Y i określ funkcję, jaką pełni ten narząd w układzie pokarmowym.

woreczek żółciowy - magazynowanie, zagęszczanie żółci

c) Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania.

D. wchłanianie wody.

16. Podaj nazwę odcinka przewodu pokarmowego, w którym odbywa się emulgowanie tłuszczów, i wyjaśnij, dzięki czemu zachodzi ten proces.

Nazwa odcinka - dwunastnica
Wyjaśnienie - proces zachodzi dzięki solom żółciowym produkowanym przez wątrobę 

17. Zaznacz dwie informacje charakteryzujące wyłącznie czopki.

A. Najliczniej występują w środkowej części siatkówki – w dołku środkowym (plamce żółtej).
D. Odpowiadają za widzenie szczegółów obrazu i widzenie barwne.

18. a) Na podstawie analizy powyższego przykładu podaj nazwy dwóch neuronów, przez które przekazywany jest impuls nerwowy w miejscu oznaczonym na schemacie literą A.

1. neuron pośredniczący, 2. neuron ruchowy

b) Podaj literę, którą na schemacie oznaczono efektor.

D

19. Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując nazwy obu narządów oraz nazwy odpowiednich związków chemicznych, które przez te narządy są wydalane.

A - nerka - mocznik - woda
B - płuca - dwutlenek węgla - woda

20. Przedstaw funkcję łożyska, inną niż funkcje wymienione w tekście.

dostarczanie substancji budulcowych i energetycznych do płodu oraz usuwanie mocznika

21. Wybierz jedną zmianę adaptacyjną (A lub B) i określ jej rolę w profilaktyce chorób układu krążenia człowieka.

B - zmniejszenie możliwości zachorowania na miażdżycę

22. Określ genetyczne podłoże każdej z wymienionych chorób, wstawiając literę X we właściwej komórce tabeli.

zespół Turnera - aberracja chromosomowa
zespół Downa - aberracja chromosomowa
Hemofilia - sprzężenie z płcią
Fenyloketonuria - autosomia recesywna

23. a) Podaj nazwy procesów oznaczonych na schemacie literami X i Y, wybierając je spośród wymienionych.

x - transkrypcja, y - translacja

b) Podaj nazwy trzech rodzajów RNA wytwarzanych w procesie X. Podkreśl ten rodzaj kwasu, który zawiera informację o składzie aminokwasów syntetyzowanego białka. 

mRNA (podkreślenie), tRNA, rRNA

24. Podaj, czy w celu poznania genomu człowieka zbadano sekwencję nukleotydów w DNA, czy w RNA. Odpowiedź uzasadnij.

W DNA - zespół genów zawarty jest w zespole chromosomów, spośród których każdy jest zbudowany z pojedynczej nici DNA.

25. Podaj prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby u dziecka zdrowych, heterozygotycznych rodziców. Zapisz poniżej odpowiednią krzyżówkę i podkreśl genotyp chorego dziecka.

kobieta: Aa, mężczyzna: Aa
Gamety: A, a, A, a
Genotypy dziecie (F1): aa, Aa, AA
Prawdopodobieństwo: 25%

26. Wybierz grupę krwi, której na pewno nie może mieć jej dziecko, niezależnie od tego, jaką grupę krwi będzie miał jego ojciec.

grupa krwi 0

27. a) Określ zależność między stężeniem DDD w organizmach a ich miejscem we fragmencie sieci pokarmowej przedstawionej na schemacie.

Z kolejnymi ogniwami łańcucha pokarmowego zwiększa się stężenie DDD.

b) Wyjaśnij, dlaczego w przedstawionym fragmencie sieci pokarmowej stężenie DDD w organizmie ryby drapieżnej jest porównywalne ze stężeniem DDD w organizmie ptaka rybożernego.

jest to związane z tym, że ptak rybożerny w swojej diecie nie ogranicza się tylko do zjadania ryb drapieżnych, ale je także ryby planktoniczne.

c) Spośród podanych określeń wybierz i podkreśl dwa, które mogą poprawnie charakteryzować zależność międzygatunkową między rybą drapieżną i ptakiem rybożernym w przedstawionym fragmencie sieci pokarmowej.

antagonistyczna, konkurencja

28. a) Na podstawie powyższego tekstu podaj wszystkie poziomy troficzne, które może zajmować kowalik w łańcuchach pokarmowych.

konsument I i II rzędu

b) Korzystając z powyższych informacji, zapisz prawdopodobny łańcuch pokarmowy z udziałem kowalika i krogulca.

nasiona, owady -> kowalik -> krogulec

29. Uzupełnij poniższy schemat, tak aby ilustrował obieg materii w przyrodzie. Wpisz w odpowiednie miejsca schematu określenia wybrane z poniższych.

1. producenci, 2. konsumenci, 3. destruenci, 4. związki nieorganiczne

30. Na podstawie tekstu uzasadnij, że wykorzystanie biogazu jako źródła energii może przyczynić się do ochrony środowiska.

Biogaz powstaje z surowców odnawialnych o niemal nieosiągalnych zasobach, podczas gdy gaz ziemny jest nieodnawialnym źródłem energii.

---

POZIOM ROZSZERZONY

1. Oceń prawdziwość informacji dotyczących mitochondriów. Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F, jeśli informacja jest fałszywa.

1. Mitochondria występują we wszystkich komórkach eukariotycznych - F
2. Liczba mitochondriów w komórkach jest zmienna i zależy od funkcji oraz aktywności metabolicznej tkanki - P
3. Podziały mitochondriów mogą odbywać się wyłącznie w czasie podziału komórki - F

2. Scharakteryzuj rodzaje transportu przedstawione na schematach. Wpisz w tabeli numery właściwych informacji, wybierając je z poniższych.

A - 1. bierny, III – przemieszczanie się cząsteczek z obszaru stężenia wyższego do miejsca stężenia niższego bez udziału białek przenośnikowych i nakładu energii
B - 2. aktywny, I – przemieszczanie się cząsteczek z obszaru stężenia niższego do miejsca stężenia wyższego przy udziale białek przenośnikowych i energii

3. Uzasadnij, że wodniczki tętniące w komórkach pierwotniaków słodkowodnych pełnią funkcję adaptacyjną do środowiska. W odpowiedzi uwzględnij stężenie roztworu wewnątrzkomórkowego pierwotniaków i środowiska, w którym żyją.

Wodniczki usuwają zbędne produkty przemiany materii i wpływają na utrzymanie homeostazy oraz stężenie roztworu wewnątrzkomórkowego, przez co pierwotniaki łatwiej przystosowują się do środowiska, w którym żyją.

4. Na podstawie powyższych informacji, wyjaśnij wpływ promieniowania UV na
a) metabolizm bakterii

osłabia jej metabolizm ze względu na szkodliwy wpływ na ich strukturę

b) rozmnażanie się bakterii

w wyniki promieniowania UV nici DNA bakterii się rozrywają, w wyniku czego giną

5. Podaj cechę skóry, na przykładzie której uzasadnisz, że skóra może pełnić funkcjęskutecznej bariery dla drobnoustrojów.

selekcja przy przenikaniu do skóry określonych substancji

6. a) Spośród wymienionych właściwości enzymu zaznacz dwie, które można określić wyłącznie na podstawie schematu.

A. Nie zużywa się w trakcie reakcji.
E. Jest specyficzny względem substratu dzięki koenzymowi.

b) Zaznacz rodzaj enzymu, który katalizuje przedstawioną na schemacie reakcję enzymatyczną.

C. Ligaza – enzym katalizujący łączenie się dwóch cząsteczek.

7. Określ i uzasadnij, jaki wpływ na przebieg tej reakcji będzie miało

podwyższenie temperatury do 70 °C

Aktywność enzymów przy podwyższeniu temperatury spada w wyniku denaturacji termicznej.

obniżenie temperatury do 5 °C

W tym wypadku aktyność enzymów również spada z powodu zmniejszenia energii kinetycznej reakcji.

8. a) Sformułuj problem badawczy do powyższego doświadczenia.

wpływ wody utlenionej na wątrobę bydlęcą

b) Podaj, na czym polega neutralizacja nadtlenku wodoru przez komórki wątroby ssaka.

katalaza powoduje rozkład nadtlenku wodoru na wodór i tlen (pojawianie się pęcherzyków gazu)

9. a) Na podstawie powyższych informacji podaj dwie cechy granulocytów obojętnochłonnych, które umożliwiają im skuteczną walkę z bakteriami.

fagocytoza drobnoustrojów obojętnochłonnych, przemieszczanie

b) Wybierz i podkreśl dwie cechy opisanej odporności organizmu.

nieswoista, wrodzona

10. Zaznacz dwie odpowiedzi, które mogą być poprawnym dokończeniem poniższego zdania.

B. trójwarstwowość ścian.
D. obecność śródbłonka.

11. a) Podaj nazwę struktury oznaczonej na rysunku literą B i określ jej funkcję w układzie pokarmowym człowieka.

pęcherzyk żółciowy - magazynowanie i zagęszczanie żółci

b) Zapisz literę, którą na rysunku oznaczono strukturę produkującą wydzielane do dwunastnicy enzymy trawienne. Podaj jej nazwę.

C - trzustka

12. Uwzględniając rolę mięśni przełyku, wyjaśnij, jak to jest możliwe, że człowiek stojący na głowie może jeść.

W górnej części przełyku ściany są dodatkowo prążkowane, co przy ich kurczliwości umożliwia przetrzymanie pokarmu

13. a) Na podstawie informacji przedstawionych na wykresie opisz dołek środkowy (plamkę żółtą), uwzględniając rodzaje i ilość receptorów.

Występuje tam największe zagęszczenie czopków, które jest najwyższe w całej siatkówce. Obecnośc pręcików jest zaś w dołku środkowym bardzo mała.

b) Podaj nazwę miejsca X na wykresie i wyjaśnij, dlaczego w tym miejscu nie ma żadnych receptorów.

plamka ślepa - nerw wzrokowy wychodzi z gałki ocznej i kieruje się w stronę mózgu

c) Podaj nazwę receptorów, których jest najwięcej w siatkówce oka, oraz określ ich rolę w procesie widzenia.

Najwięcej jest pręcików, które są wrażliwe na światło i różnicują kolory niebieski oraz zielony.

14. Zaznacz poprawny wniosek, który sformułowano na podstawie analizy wyników przeprowadzonych obserwacji.

C. Receptory dotykowe są nierównomiernie rozmieszczone w skórze człowieka w różnych częściach jego ciała, w jednych miejscach jest ich więcej niż w innych.

15. Wyjaśnij, dlaczego nie wolno prowadzić samochodu po zażyciu leku o działaniu opisanym w tekście.

Wpływają niekorzystnie na odbiór informacji z zewnątrz przez mózg - zablokowanie receptorów w synapsie może spowodować niewłaściwą ocenę warunków na drodze i spowodować opóźnienia w reakcji.

16. Spośród niżej wymienionych hormonów wybierz dwa, które działają wzajemnie antagonistycznie, i podaj, na czym polega antagonizm ich działania.

insulina - produkowana w komórkach trzustkowych, zatryzmuje proces glukogenezy, obniża zawartość cukru we krwi

glukagon - produkowany w komórkach beta, wzmaga proces glukogenezy, podwyższa poziom cukru we krwi

17. Korzystając z rysunku, dokonaj korekty poniższych zdań, wykreślając w każdym z nich określenie nieprawdziwe.

1. Meduzy rozmnażają się bezpłciowo.
2. Zapłodnienie u przedstawionego krążkopława jest wewnętrzne.
3. W cyklu życiowym krążkopławów oba pokolenia – meduza i polip – są diploidalne.

18. Podaj oznaczenia cyfrowe
a) dwóch cech, które stanowią przystosowanie ryb do pokonywania dużego oporu wody

1. opływowy kształt ciała, 3. wydzielanie śluzu przez gruczoły śluzowe skóry

b) cechy, która ułatwia rybom regulowanie głębokości ich zanurzenia.

6. obecność pęcherza pławnego

19. Podaj, które z przedstawionych ptaków mają grzebień na mostku i jaką rolę odgrywa ta struktura w sposobie poruszania się każdego z nich.

Grzebień na mostku posiadają pingwin oraz myszołów. Pingiwnowi pomocny jest przy pływaniu, zaś u myszołowa odpowiada za poruszanie skrzydłami w locie.

20. a) Podaj nazwę kontynentu, na którym żyją dziobak i kolczatka.

Australia

b) Podaj jedną cechę występującą u dziobaka i kolczatki, która odróżnia te zwierzęta od wszystkich pozostałych ssaków.

są jajorodne

21. a) Podaj nazwę typu przeobrażenia występującego w cyklu rozwojowym pchły ludzkiej.

przeobrażenie zupełne

b) Uzupełnij schemat cyklu rozwojowego pchły ludzkiej, wpisując wszystkie stadia rozwojowe wymienione w tekście.

zapłodnione jajo -> larwa -> larwa -> larwa -> poczwarka -> imago

22. Spośród poniższych zdań zaznacz dwa, które zawierają prawdziwe informacje dotyczące przebiegu i lokalizacji reakcji fotosyntezy.

B. Produkcja ATP i NADPH jest rezultatem inicjowanej przez światło wędrówki elektronów przez łańcuch przenośników oraz fotolizy wody.

D. Wytworzone NADPH jest wykorzystywane w cyklu Calvina do syntezy cukru (aldehydu 3-fosfoglicerynowego), jako czynnik utleniający i jako źródło energii.

23. a) Sformułuj hipotezę badawczą potwierdzoną wynikiem doświadczenia.

Transpiracja ma duży wpływ na transport wody u roślin.

b) Wyjaśnij znaczenie warstwy oleju na powierzchni wody w tym doświadczeniu.

Warstwa oleju miałą zapobiec parowaniu wody ze słoika.

24. Wyjaśnij, czym uwarunkowana jest różnica w prędkości przewodzenia wody u roślin iglastych i dwuliściennych. W odpowiedzi uwzględnij różnice w budowie ich drewna.

Związane jest to z budową drewna: dzrewa liściaste mają naczynia o dużym świetle, któe powoduje, że mają większą zdolność do przewodzenia wody niż drzewa iglaste.

25. Na podstawie powyższych danych narysuj diagram słupkowy, ilustrujący wpływ stosowanego nawożenia na wysokość plonów buraków cukrowych. Zastosuj jeden układ współrzędnych i poniższą legendę.

26. Wykaż zależność między niedoborem azotu a niską zawartością sacharozy w korzeniach buraków cukrowych.

Chlorofile przeprowadzają fotosyntezę, w wyniku której powstają cukry. W sytuacji, gdy występuje niedobór azotu, jest też mniej chlorofili, a co za tym idzie, sacharozy.

27. a) Podaj, jak powinna wyglądać próba kontrolna do tego doświadczenia.

Nasiona nie mogą być kiełkujące, reszta bez zmian.

b) Zaznacz błędną interpretację wyników powyższego doświadczenia.

B. W czasie kiełkowania nasion wzrasta intensywność reakcji oddychania.

28. a) Oceń prawdziwość zdań dotyczących procesu translacji. Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.

1. Każdy tRNA posiada wolny koniec, do którego przyłączany jest aminokwas - P
2. Kolejność kodonów na mRNA decyduje o kolejności aminokwasów w wytwarzanym białku - P
3. Proces translacji zachodzi w jądrze komórkowym - F

b) Podaj zestawienie nukleotydów w antykodonie tRNA przenoszącym tyrozynę (Tyr).

AUG

c) Podaj znaczenie obecności porów w otoczce jądrowej dla procesu translacji.

umożliwiają wymianę substancji między jądrem a cytoplazmą

29. Napisz, czy mutacja w obrębie intronu określonego genu, która nie wpływa na sposób jego wycinania, może prowadzić do zmiany właściwości białka kodowanego przez ten gen. Odpowiedź uzasadnij.

Nie powoduje ona zmian genetycznych wewnątrz intronu, ponieważ intron nie zawiera informacji o budowie białka.

30. a) Zapisz wszystkie możliwe genotypy opisanego organizmu.

AaBB, AaBb

b) Zaznacz takie zestawienie genotypów obojga rodziców, których całe potomstwo będzie miało cechy organizmu opisanego w tekście. Uzasadnij odpowiedź, rozwiązując odpowiednią krzyżówkę genetyczną.

D. aaBb, AABB

     AB   AB
aB AaBB AaBB
ab AaBb AaBb 

31. Na podstawie analizy schematu określ, czy allel warunkujący tę chorobę jest sprzężony z płcią. Odpowiedź uzasadnij.

Allel ten nie jest sprzężony z płcią, ponieważ chorują i kobiety, i mężczyźni - nie ma nosicieli choroby.

32. a) Podaj stosunek liczbowy żywych myszy żółtych i czarnych w potomstwie krzyżówki myszy żółtych.

myszy żółte : myszy czarne - 2:1

b) Określ, ze względu na którą cechę allel By jest recesywny. Odpowiedź uzasadnij.

ze względu na letalność - powoduje śmierć przed urodzeniem

33. Na podstawie wykresu określ tendencję zmian powierzchni upraw GMO na świecie i podaj prawdopodobną jej przyczynę.

Powierzchnia upraw GMO zwiększa się, ponieważ są odporne na herbicydy i szkodniki, co powoduje zmniejszenie wydawanych kosztów na ochronę roślin.

34. a) Przedstaw zaletę kojarzenia krewniaczego w hodowli zwierząt.

Można w ten sposób otrzymać najbardziej nas interesujące cechy zwierząt.

b) Uzasadnij, że w warunkach naturalnych krzyżowanie się osobników blisko spokrewnionych jest zjawiskiem niekorzystnym wśród zwierząt.

Ujawniają się geny recesywne, które powodują wady rozwojowe czy spadek żywotności.

35. Opisz zmiany liczebności populacji drapieżnych orzęsków tylko w tym doświadczeniu, w którym ofiary nie znalazły schronienia. Uwzględnij przyczyny i skutki tych zmian.

Duża liczba orzęsków gatunku 2 jest ściśle związana z gatunkiem 1 - gdy jest ich więcej, wówczas notujemy także ich wzrost liczebności. W wypadku, gdy orzęski z gatunku 1 znajdą schronienie, orzęski drapieżne wymierają.

36. Podaj dwa poziomy troficzne w łańcuchu pokarmowym, do których można zaliczyć dzięcioła dużego.

konsument I rzędu, konsument II rzędu

37. Na podstawie powyższych informacji sformułuj wniosek dotyczący wpływu konkurencji międzygatunkowej na niszę ekologiczną pałki wąskolistnej.

Konkurencja międzygatunkowa spowodowała, że nisza ekologiczna pałki wąskolistnej jest węższa, ale gatunek jest do niej lepiej przystosowany. Pałka szerokolistna negatywnie wpływa na obecność pałki wąskolistnej, ale jest gorzej przystosowana do występowania w tym zbiorniku.

38. Czy w świetle przedstawionych informacji można uznać elpistostegidy za przodków tetrapodów? Swoją opinię uzasadnij jednym argumentem.

Nie, ponieważ elpistostegidy pojawiły się później w procesie ewolucyjnym.